تاثيرمحلول پاشي اكسيد روي نانو و غير نانو بر عملكرد و اجزاي عملكرد ماش(Vigna radiata L.) در شرايط تنش خشكي

The Effect of Nano and Non-Nano Zinc Oxide Particles Foliar Application on Yield and Yield Components of Mungbean (Vigna radiate) Under Drought Stress

به منظور بررسی اثرات محلول پاشی اكسید روی نانو و غیر نانو برعملكرد و اجزای عملكرد ماش تحت تاثیر كمبود آب آزمایشی بصورت كرت های خرد شده و در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی در چهار تكرار در مركز تحقیقات كشاورزی شاهرود در سال 91-1390 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش آبی در سه سطح: شاهد (آبیاری كامل در تمام فصل رشد)، یك نوبت قطع آبیاری در مرحله50درصد گلدهی، یك نوبت قطع آبیاری در مرحله50درصد غلاف دهی بعنوان پلات اصلی و تیمارهای محلول پاشی روی در پلات های فرعی در پنج سطح شاهد( بدون محلول پاشی)، 5 و 10 گرم در لیتر نانو ذرات اكسید روی و 5 و 10 گرم در لیتر اكسید روی معمولی بودند. نتایج نشان داد كه تنش خشكی در مرحله گلدهی و غلاف دهی بترتیب باعث كاهش معنی دار 2/2 و 4 درصدی عملكرد نسبت به شاهد گردید. محلول پاشی روی به شكل های معمولی و نانو ذرات، صفات تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه و عملكرد بیولوژیك را در شرایط تنش و عدم تنش بطور معنی داری افزایش داد. محلول پاشی با 10 گرم نانو ذرات اكسید روی در شرایط عدم تنش، تنش در گلدهی و غلاف دهی بترتیب باعث افزایش 6/6 ، 6/3 و 4/5 درصدی عملكرد نسبت به عدم كاربرد آن گردید. براساس نتایج این پژوهش، محلول پاشی روی بصورت نانو ذرات نسبت به اكسید روی معمولی تاثیر بیشتری بر كاهش اثرات تنش خشكی در گیاه ماش نشان داد.

This study was designed to investigate the effects of nanosized and non-nano zinc oxide foliar application on yield and yield components of mungbean under water stress in Shahrood Agricultural Research Center during 2011-2012. The experiment was arranged as split plot based on randomized complete block design with four replications. Water stress at three levels (control, cutting of irrigation in 50% flowering and 50% pod setting stages) were assigned as main plots and zinc oxide foliar application in five levels (control, 5 and 10 gl-1 nanosized zinc oxide and 5 and 10 gl-1 non-nano-scale zinc oxide) were randomized in sub-plots. Results showed that in comparison with full irrigation, water stress in flowering and pod setting stages decreased mungbean yield 2.2 and 4 percent respectively. Nano and non-nano zinc foliar application increased number of pod per plant, seed per pod, 1000-seed weight and total dry weight in water stress and non-water stress treatments significantly. Foliar application of 10 gl-1 nanosized zinc oxide particles compared to control increased mungbean yield 6.6, 3.6 and 5.4 percent in non-water stress, water stress in flowering and pod setting stages treatments respectively. It can be concluded that foliar application of zinc as nano particles can enhance the yield of mungbean more than zinc oxide under water stress conditions.