ارزيابي زيستي تالاب شادگان با استفاده از شاخص هيلسنهوف (HFBI)

Biological assessment with use of HFBI index in Shadegan wetland

اين مطالعه درسال 1391در 6 ايستگاه تعيين شده در تالاب شادگان انجام شد. نمونه‏برداري در دو فصل بهار و تابستان انجام گرفت. عمليات نمونه‏برداري شامل نمونه‏برداري از رسوبات بستر و نمونه‏برداري از آب جهت تعيين پارامترهاي فيزيكي و شيميايي آب مي باشد. درصد مواد آلي و دانه‏بندي رسوبات نيز تعيين گرديد. در طول دو فصل نمونه‏برداري جمعا 16 گونه از 5 رده جانوري ماكروبنتوزها شناسايي و شمارش شد. در بين رده‏هاي شناسايي شده بيش‏ترين درصد فراواني مربوط به رده شكم‏پايان و پس از آن رده دوكفه‏اي‏ها در دو فصل بوده است. نتايج حاصل از بررسي‏هاي پارامترهاي فيزيكي و شيميايي آب نشان داد كه بين ايستگاه‏هاي مختلف نمونه‏برداري در فصول بهار و تابستان از نظر شوري اختلاف معني‏داري وجود ندارد (05/0 > P)، در حالي كه پارامترهاي دما، DO، EC، PH و هدايت الكتريكي در بين ايستگاه‏هاي نمونه‏برداري و بين دو فصل داراي اختلاف معني‏داري بودند (05/0 > P). بر اساس نتايج حاصل از درصد مواد آلي، بيش‏ترين مقدار درصد مواد آلي رسوبات مربوط به فصل تابستان (13/2 ± 77/10) و پس از آن مربوط به فصل بهار (87/0 ±99/0) مي‏باشد. نتايج آناليز آماري نشان داد بين ميانگين درصد مواد آلي رسوبات در دو فصل اختلاف معني‏داري وجود دارد (05/0 > P). به منظور پي بردن به وضعيت اكولوژيكي منطقه از نظر ميزان آلودگي، از شاخص HFBI با تاكيد بر مواد آلي استفاده گرديد. شاخص HFBI محدوده مورد مطالعه را در دو فصل بهار و تابستان در دو طبقه كيفي ضعيف و نسبتا ضعيف طبقه‏بندي نمود. بدين ترتيب كه در فصل بهار ايستگاه‏هاي 5 و6 و در فصل تابستان ايستگاه‏هاي 1، 2 و 5 در طبقه كيفي ضعيف و ساير ايستگاه‏ها در فصل بهار و تابستان در طبقه كيفي نسبتا ضعيف قرار گرفتند. نتايج آناليز آماري شاخص هيلسنهوف نشان داد كه در فصل بهار، ايستگاه 4 اختلاف معني‏داري با ساير ايستگاه‏ها دارد (05/0 > P). نتايج حاصل از اين بررسي نقش ورود فاضلاب‏ها را در افزايش بار آلودگي‏هاي آلي به تالاب و افزايش روند آلودگي تالاب را نشان مي‏دهد كه لزوم درنظر گرفتن ملاحظات زيست‏محيطي و مديريت هماهنگ در كاهش آلودگي‏هاي آلي را طلب مي‏كند

This research was done in 6 stationsin Shadeganwetland. Sampling was conducted in spring and summer, with four replications using Peterson grab. During the two seasons sampling, totally 16 species of 5 classesof macrobenthos were counted and identified.Among the identified groupsthe Gastropoda and Bivalvia were most common between two seasons. To understand the ecological situation of the region in terms of pollution, (Hilsenhoff family biotic index (HFBI)usedwith emphasis on organic matters.HFBI indicated the water quality ofstudy area in spring and summer in two classes of poor quality and relatively weak.According to the results of HFBI;stations 5 and 6In the spring, ,and stations 1, 2 and 5 in summer showed poor quality, and other stations in the spring and summer classified in weak quality. Results of statistical analysis of HFBI showed that in spring, station 4 is significantly different from the other stations (P < 0.05).The results showed the important role of sewage discharge into the wetland in increasing organic pollution of wetlandand the necessity of environmental considerations and management of organic contaminants in wetland.