بررسي چارچوب‌هاي نظري درباره مواضع جريان‌هاي حوزوي نسبت به انقلاب (1357 ـ 1340)

Studying the Theoretical Frameworks of Seminary currentsʹʹ Stance about the Islamic Revolution (1962-1979)

براي تحليل مواضع جريان‌هاي حوزوي از دهه چهل تا پيروزي انقلاب اسلامي، چارچوب‌هاي نظري متفاوتي قابل طرح است. نويسندگان غربي معمولاً از سه جريان «كاملاً غير سياسي»، «ميانه‌رو» و «تندرو و راديكال» و برخي نويسندگان داخلي نيز از سه جريان «محافظه‌كار و غير سياسي»، «ميانه‌رو» و «انقلابي» نام مي‌برند. طبق ديدگاه اكثر فقهاي شيعه كه انقلاب بر ضد حاكمان جور را جايز يا واجب مي‌دانند، جريان «انقلابي» به رهبري امام خميني و جريان «معارض رژيم شاه» به هدايت آيات عظام گلپايگاني و نجفي قابل شناسايي است. البته ديدگاهي كه قيام در عصر غيبت را جايز نمي‌داند، مبناي فقهي ندارد و غالباً از ديدگاه سياست‌‌پرهيزي حاكم بر حوزه متاثر است.

To analyze seminary currentsʹ stance from 1960s till the victory of Islamic revolution, a different theoretical framework can be put forward. Western writers often speak of three currents: "completely political", "moderate" and "radical". Some internal writers mention three currents;"conservative and nonpolitical","moderate" and "revolutionary".According to most Shiite jurisprudentsʹ who consider the revolution against tyrant rulers permissible or even mandatory, "revolutionary" current by Imam Khomeiniʹs leadership and the "anti-shah" current with ayatollah Golpayegani and ayatollah Najafiʹs guidance. However, the viewpoint which does not sanction the uprising during the age of twelve Imamʹs occultation, is not supported by jurisprudential bases and is mostly influenced by a dominant viewpoint in Qom seminary which recommends refrainment from politics.