رفتار بازتابي،رويكردي نو در حل مساله ازادي اراده

Reactive Attitudes: A New Solution for the Problem of Free Will

چكيده مساله جبر و اختيار، در طول تاريخ انديشه، همواره از اهمّ مسايل فلسفي و شايد پر بحثترين وچالشبرانگيزترين آنها بوده است، به‌طوريكه گذر زمان و پيشرفت جوامع بشري صرفاً صورت بحث را متحول ساخته ولي اساس مساله همچنان باقي است. درحاليكه اعتقاد رايج بر اين بوده كه دو سويه مساله در تعارضي آشتي ناپذير با يكديگر قرار دارند، گروهي از فلاسفه توانستند با طرح انديشه سازگاري آزادي و جبر پرتوي تازه بر شيوهنگرش به اين مساله بيفكنند. "پيتر استراسون" يكي از اين فلاسفه سازگارانگار، و بنيانگذار رويكرد رفتار بازتابي در موضوع جبر و اختيار است. وي در اثر نوآورانهاش آزادي و آزردگي ميكوشد بهجاي گرفتار نمودن خود در نزاعهاي بيحاصل جبرگرايانه و آزاديگرايانه، محور تاملات خود را عكسالعملها و به تعبير خودش رفتارهاي بازتابي ما در زندگي جاري و معمولمان قرار دهد. چنين رفتارهايي –كه برخاسته از بطن طبيعت ما و بيانگر نياز نوع بشر به احساس حدي از احترام و اراده نيك ازسوي ديگران است- بهعنوان عناصر جدانشدني تعاملات انساني، اساسي كافي را براي مسيول دانستن افراد فراهم مينمايند؛ حال چه موجبيتي در كار باشد يا نباشد. در اين مقاله سعي نمودهايم به روشنسازي ابعاد مختلف رويكرد استراسون بپردازيم.

Throughout the history of thought, free will and determinism have sparked offheated and controversial philosophical debates. Changed in form due to time lapse and mankind’s developments, the long-helddebate still addresses the same questions. Opposing the traditional view that free will and determinism are in constant conflict, some philosophers have put forward the idea that they are compatible. Among them, one can refer to P. F. Strawson who is also known for formulating the idea of reactive attitudes. In his groundbreaking work,Freedom and Resentment, he seeks to focus on reactive attitudes of mankind in his daily life. Stemming from mankind’s nature and representing his need for respect and goodwill, these attitudes are inseparable from his interactions and form an adequate basis for holding others responsible. This paper seeks to shed some light on Strawson’s approach to free will and determinism.