فناوري زيستي تراريخت و حق بر كار در قلمرو حقوق بين‌الملل بشر با رويكردي بر جوامع روستايي

Transgenic Biotechnology and the Right to Work in International Human Rights with Emphasis on Rural Communities

در چارچوب حقوق بين‌الملل بشري، حق بر كار، حق بنيادين هر شخص بر دسترسي پايدار به كار شايسته‌اي است كه پاسخ‌گوي نيازهاي معيشتي و رفاهي وي باشد. اين حق، مخصوص جوامع شهري نيست و اعضاي جوامع روستايي نيز از آن برخوردارند. حق بر كار برخلاف آنكه به لحاظ نظري بسيار مورد توجه قرار گرفته، در عمل نسبت به آن غفلت شده است. اين غفلت درمورد جوامع روستايي كشاورز، حتي بيشتر است. عرضه بذرهاي تراريخته، اعطاي حقوق انحصاري به شركت‌هاي خصوصي توليد‌كننده بذرهاي مزبور، فروش بذرها با قيمت گزاف به كشاورزان، عدم امكان ذخيره بذرهاي خودمصرفي و عواملي از اين قبيل، موجب تحميل محدوديت‌هاي مالي گسترده بر پيكره جامعه كشاورزي فقير و آسيب‌پذير شده است. اين موضوع، سبب كاهش تعداد مزارع كوچك و حذف كشاورزان ضعيف از گردونه كار و ورودشان به بازار مشاغل كاذب مي‌شود. لذا پرسش اصلي آن است كه در تقابل ميان منافع ناشي از مالكيت معنوي شركت‌هاي تحقيقاتي و حقوق بنيادين كشاورزان در بهره‌مندي از شغل و رفاه چه بايد كرد؟ آنچه مسلم است رويه موجود، توان پاسخ‌گويي به مشكلات موجود را ندارد و لذا دولت‌ها و البته شركت‌ها با توجه به لزوم پايبندي‌شان به اصول بنيادين حقوق بشر، مكلف به اصلاح شيوه موجود و برقراري تعادل ميان منافع متضاد هستند. اين امر در سطح ملي و بين‌المللي بايد مورد توجه قرار گيرد.

Within the framework of the International human rights law, the right to work is the fundamental right of everyone to have permanent access to work, able to meet his/her welfare requirements. Rural communities are entitled to this right akin to urban communities. As a matter of fact, not enough attention has been paid to the members of rural communities’ right to work. The supply of transgenic crops to traditional farms within the control of biotechnological companies and their exclusive rights in this area and also the high price of transgenic crops have imposed extensive financial constraints on the poor and vulnerable farmers which may have some adverse effects on farmers’ conditions in the developing countries. Therefore, the main question is the contrast between the interests of the intellectual property rights of biotechnological companies and the farmersʹ right to work, security and welfare. Considering that the existing procedures could not tackle the problems at hand, the governments and companies must amend their existing practices alongside with their commitment to the fundamental principles of human rights and establish a balance between conflicting interests in national and international levels.