تبيين و بررسي بدا از نظر ملاصدرا و امام خميني(س)

A Review and Clarification of Badaa in Viewof Mulla Sadra and Imam Khomeini

بدا در اصطلاح به معناي اراده جديد الهي است و از مراتب علم خداوند مي‌باشد. ليكن تفسير نادرست بدا و ارتباط آن با خداوند، منجر به نسبت دادن جهل به ذات الهي مي‌شود. اين مقاله با بررسي ديدگاه دو حكيم ملاصدرا و امام خميني نشان مي‌دهد ارتباط بدا با علم الهي چنين است كه خداوند بر همه رويدادهاي گذشته و حال و آينده آگاه است و جهل به علم الهي راه ندارد. و علم خداوند بر اشيا پيش از آفرينش و پس از آفرينش تغييري نمي‌كند. در واقع آنچه تغيير مي‌كند تقدير است نه قضا و قدر حتمي. از نظر ملاصدرا، در مرتبه ذات و مرتبه قضاي الهي، تغيير راه ندارد. ولي مراتب پايين‌تر كه در دسترس انبيا و اولياي الهي است و از آن به عنوان «لوح محو و اثبات» ياد مي‌كند، دستخوش تغيير مي‌شود. امام خميني نيز بدا را در علم منتخبي كه حصول آن در عالم شهادت و خارج مي‌باشد، جاري مي‌داند. و آن را از عوالم غيبي و حقايق كليه و اصول خارج مي‌داند. از نظر ايشان، بدا از متعلقات اراده و مشيت است و به معناي تغيير اراده و پشيماني نيست، بلكه به معناي ايجاد و دگرگوني است.

Badaa idiomatically means “change in an earlier divine ruling” which is a degree of Divine Knowledge. However, misunderstanding and misinterpretation of badaa and its relationship with God will lead to attributing ignorance to the Almighty God. Reviewing Mulla Sadra and Imam Khomeini’s viewpoints on badaa, this paper is an attempt to prove that the relationship between badaa and Divine Knowledge is such that the Almighty God had innermost knowledge which nobody but He knew and He is aware of the past, present and future. And that Knowledge of God of objects never changes from the pre-creation to post-creation stages. What changes is the Taqdir or doctrine of fate indeed, otherwise Qada and Qadar or predestination remains unchanged. According to Mulla Sadra Divine Nature and predestination shall be subject to no change. He says lower ranks of authority available for the prophets and the Imams, known as “Tablet of Effacement and Affirmation”, shall be subject to change. Imam Khomeini, too, says that in a selected science, acquisition of which takes places in the world of sensual perception, badaa shall be attributable. He attributes badaa to the world of the unseen, universal reality, and to principles of jurisprudence. Imam Khomeini believes that badaa is a component of Will and ordinance and it does not mean a change in Divine Will and repentance, rather, it means creation and transformation.