جمع آوري و ذخيره ريزشهاي جوي و استفاده از ظرفيتهاي طبيعي به كمك دانش بومي

Collect and store rainfalls and using natural capacity to assist indigenous knowledge (Case study hormozgan province, Iran)

محدوديت منابع آب شيرين در استان هرمزگان موجب گرديده جمع‌آوري و ذخيره ريزش‌هاي جوي از دير باز در اين استان رواج داشته باشد و مردم محلي و مهاجمان براي ذخيره آب شيرين، آب انبارها و چاه‌هايي را احداث كرده اند. در بسياري از روستاها، مراكز دهستان‌ها و شهرهاي كوچك استان هرمزگان، بركه همچنان به عنوان تنها منبع تامين آب شرب مردم مي باشد. جمع‌آوري آب باران و ذخيره آن در بركه‌ها براي آشاميدن بسيار حايز اهميت است. آب انبارها در مناطق جنوب از ويژگي و جلوه خاصي برخوردارند. در حال حاضر با توسعه شهرها و گسترش آب لوله كشي باز هم بركه‌ها در جنوب كشور، در اطراف روستاها، كنار جاده‌ها و راه‌هاي ارتباطي به شكل گسترده‌اي نمايان هستند و مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرند. بر اساس آمار ارايه شده توشط مركز بهداشت استان هرمزگان 2842 آب انبار با حجم آب استحصالي بالغ بر 15 ميليون متر مكعب مورد استفاده شرب مردم قرار مي‌گيرند (حسين پور، 1389). امروزه نيز مردم منطقه براي جلوگيري از آلودگي و هدايت سريع آب حتي در بارندگي‌هاي كم، در بسياري از نقاط، ممرها و يا آبگيرها را تا ارتفاعات مجاور بركه‌ها كه داراي شيب تند است با سنگ و سيمان ادامه داده‌اند. نمونه بارز اين گونه سازه‌ها در روستاي انجيره از توابع شهرستان بندر لنگه ديده مي‌شود. مردم روستاي لاور شيخ علاوه بر احداث بركه‌هاي ذخيره آب با احداث سدهاي كوتاه سنگ و سيمان در دره‌هاي تنگ بالادست روستا اقدام به جمع‌آوري هرزآب‌ها نموده و آب جمع‌آوري شده را به صورت ثقلي به روستا هدايت كرده و براي مصرف آشاميدن مورد استفاده قرار مي‌دهند. مردم روستاي باوردان از توابع بند چارك با همان ايده‌هاي گذشتگان و اصول فني امروزي ابتكار بسيار جالبي را جهت جمع‌آوري و ذخيره سيلاب و استفاده از آن در مواقع مورد نياز به خرج داده‌اند. مردم اين روستا آب سيلاب مسيل‌هاي شيرين و با كيفيت مطلوب را به يك استخر تغذيه كه شكل بسيار ساده‌اي دارد هدايت كرده و توسط چاهك‌هايي كه در اين استخر حفر گرديده، آب ذخيره شده در اين سفره زيرزميني كوچك به مصرف شرب مردم مي‌رسد. تمام اين‌ها نشان دهنده آن است كه مردم امروزي نيز به دليل احساس نياز به آب شيرين و داراي كيفيت مطلوب به دنبال توسعه و تلفيق دانش بومي با دانسته‌هاي امروزي هستند و از قطره قطره آب باران براي حيات خود استفاده مي‌كنند.