بررسي پيامدهاي كلامي‌‌حسن و قبح عقلي

Analytic Review of Consequences of Religious Goodness and Badness

چكيده حسن و قبح عقلي و شرعي در سه حوزه عدل، نبوت و معاد نتايج متفاوتي دارند. نظريه حسن و قبح شرعي منجر به عدم توانايي اثبات عقلي صفات خداوند ميشود، همچنين‌اين نظريه قادر نيست بر لزوم بعثت و عصمت انبيا، معاد و تكليف، دليل عقلي ارايه نمايد. در صورت شرعي بودن حسن و قبح تنها منبعي كه براساس آن ميتوان به صفات خدا دست يافت و او را منزه از انجام افعال قبيح و ظلم دانست اخبار شرع است، اما در شرايطي كه عقلاً نمي‌توان انجام يا ترك افعال را در مورد خداوند اثبات كرد نه تنها شريعت اطمينان‌آوري خود را از دست مي‌‌دهد، بلكه دور لازم مي‌‌آيد، زيرا شريعت را نمي‌‌توان از طريق خود شريعت اثبات كرد. و نيز احكام وعده و وعيد آن الزام‌آور نخواهد بود. در مقابل نظريه حسن و قبح عقلي ‌اين ضعف‌ها را در ناحيه لوازم و نتايج ندارد با پذيرش حسن و قبح عقلي ميتوان صفات خدا را عقلاً اثبات كرد و با تاكيد بر قبح اظهار معجزه از سوي مدعي دروغين نبوت و قبح نفي غرض از سوي خداوند بسياري از مسايل در حوزه نبوت و فروعات آن عقلاً اثبات ميشود. همچنين از طريق حسن و قبح عقلي ميتوان بر ضرورت معاد دليل عقلي ارايه كرد.

Abstract Rational and religious goodness and badness have different consequences in three domains of justice, prophecy and resurrection. The theory of religious goodness and badness also leads to an inability to prove God’s attributes rationally. This theory also fails to present a rational account of the necessity of prophetic mission and infallibility of the prophets, resurrection and obligations. It is only through the religious goodness and badness that one can appreciate the God’s attributes and consider God free from bad actions and tyranny. As the performance of a deed by God or lack of it cannot be proven rationally the religious law loses it credibility and therefore its commandments and promises will not be obligatory. In contrast, the theory of rational goodness and badness does not have these weaknesses in terms of instruments and consequences. With the acceptance of rational goodness and badness, it is possible to prove God’s attributes rationally and with an emphasis on the badness of declaration of a miracle by the false advocates of prophecy and the badness of the negation of God’s intention, many issues in the domain of prophecy and its secondary issues are proved rationally. It is also possible to present rational reasons on the necessity of resurrection through rational goodness and badness.