تغييرات غلظت فلزات سنگين در اندام هاي گياه حرا (Avicennia marina) و رسوبات رويشگاه بردستان بندر دير

Concentration of heavy metals in Avicennia marina and sediments in Dayyer port

افزايش فعاليت هاي صنعتي در طي سال هاي اخير و به دنبال آن ورود انواع آلاينده هاي آلي و غيرآلي از جمله فلزات سنگين به محيط زيست خصوصاً اكوسيستم هاي آبي از مشكلاتي است كه سلامت بشر را تهديد مي كند. گياهان آبزي به عنوان حلقه اي از زنجيره غذايي به واسطه جذب فلزات سنگين مي توانند نشانگر افزايش نسبي غلظت اين عناصر در آب يا رسوبات اكوسيستم هاي مورد نظر باشند .اين تحقيق به منظور تعيين ميزان فلزات سنگين (كادميوم، سرب، مس، نيكل و روي) و نقش گياهان آبزي در جذب و تجمع آن ها، از گياه حرا (Avicennia marina) و رسوبات سه ايستگاه در رويشگاه بردستان به طور تصادفي در 1389 نمونه برداري گرديد و پس از هضم اسيدي، غلظت عناصر توسط دستگاه جذب اتمي سنجش گرديد. ميانگين غلظت كادميوم ، سرب ، مس ، نيكل و روي در رسوبات به ترتيب 5/4، 55/11، 30/10، 45/81 و 48/41 ميكروگرم بر گرم به دست آمد. ميزان اين عناصر در ريشه گياه به ترتيب 89/2، 38/9، 17/6، 32/5 و 33/23 و در برگ 26/2، 78/8، 42/4، 39/2 و 37/15 به دست آمد. به طور كلي روند تجمع فلزات در رسوب و بافت هاي درخت حرا نشان داد كه با افزايش غلظت فلزات در رسوبات، ميزان اين عناصر در بافت هاي گياه نيز افزايش مي يابد، لذا گياه مانگرو مي تواند نشانگر افزايش نسبي ميزان فلزات در اكوسيستم باشد. گياه مذكور مي تواند ميزان فلزاتي كه قابليت دسترسي زيستي را دارند و از نظر مخاطرات زيست محيطي حايز اهميت هستند را نشان دهد. علي رغم پايين تر بودن ميزان عناصر در رسوبات رويشگاه بردستان در مقايسه با استانداردهاي كيفيت رسوب، حضور فلزات سنگين در اكوسيستم هاي آبي و نيز در زنجيره غذايي را بايد بسيار جدي و خطري براي محيط زيست و انسان تلقي كرد و جهت كنترل اين آلاينده ها تدابيري اتخاذ نمود.

By increasing the industrial activities during recent years and organic and inorganic pollutants including heavy metals to environment, especially in the aquatic ecosystems the problems that threaten human health are increasing. Aquatic plants that link of food chain have important role in the uptake of heavy metals. In this study, to determine the heavy metals (Cd, Pb, Cu, Ni and Zn concentration) and role of mangrove (Avicennia marina) in the accumulation of elements, samples collected randomly from sediments and plant tissues in three stations in Bardestan. Then, Metals concentration was measured by atomic absorption after acid digestion. The ammount of cadmium, lead, copper, nickel and zinc in the sediments was 4.5, 11.55, 10.30, 81.45 and 41.48 µg/g, respectively. The amount of these elements in plant roots was 2.89, 9.38, 6.17, 5.32 and 23.33 and in the sheet being 2.26, 8.78, 4.42, 2.39 and 15.37 respectively. In general, the accumulation of metals in sediments and mangroves tissues showed that increasing the amount of these elements in sediments can also increased concentration of metals in plant tissues, so, A.marina can be an indicator for heavy metals. In addition, this plant can indicate the amount of metals bioavailability and environmental hazards.