بررسي كمي و كيفي و نحوه مديريت پسماند در بيمارستان‌هاي شهر زنجان در سال 1390

Qualitative and quantitative assessment and management of hospital waste in Zanjan, Iran in 2011

زمينه و هدف: مديريت پسماندهای پزشكی بعنوان يكی از وظايف مهم و اصلی در برنامه مديريت مواد زائد جامد در هر شهر است. اين مطالعه با هدف تعيين كميت و كيفيت و نحوه مديريت انواع پسماندها در بيمارستان‌های شهر زنجان در سال 1390 انجام پذيرفت. روش بررسی: در اين مطالعه پسماندهای توليدی بيمارستان‌ها در چهار دسته اصلی توزين گرديد. نحوه مديريت پسماندها هم بر اساس چك ليست برگرفته از دستورالعمل‌های كشوری بررسی شد. سپس بيمارستان‌ها در وضعيت‌های خيلی ضعيف تا عالی رتبه‌بندی گرديدند. جهت آناليز آماری نيز از نرم افزار Excel استفاده گرديد. يافته‌ها: نرخ توليد پسماند در بيمارستان‌های مختلف شهر زنجان بطور متوسط Kg/day.bed0/163±2/402 بدست آمد. نرخ توليد پسماند بر حسب Kg/day.bed به ترتيب برای پسماندهای شبه خانگی برابر 0/059±1/432، عفونی برابر 0/096±0/926، تيز و برنده برابر 0/0055±0/029 و شيميائی و داروئی برابر 0/002±0/015 بود. وضعيت مديريت پسماندهای پزشكی در مراحل مختلف مديريت پسماند در وضعيت متوسط رتبه‌بندی شد. نتيجه‌گيری: نرخ توليد پسماند به ازای هر تخت فعال در بيمارستان‌های شهر زنجان در مقايسه با متوسط مورد انتظار در بعضی از شهرهای كشور از جمله تهران (با نرخ توليدKg/day.bed 2/71) به مراتب كمتر است. اختصاص بيشتر از 34% پسماندهای توليدی به پسماندهای پزشكی در بيمارستان‌های شهر زنجان در مقايسه با مقادير توصيه شده سازمان بهداشت جهانی رقم بالايی است. پايش و اصلاحات در بعضی از روش‌های مديريتی جهت كاهش اثرات زيست‌محيطی پسماندهای بيمارستانی الزامی است.

Backgrounds and Objectives: Medical waste management is one of the important issues in solid waste managment in each community. This research was carried out to study the quantity, quality and the management practices of solid wastes of hospitals in Zanjan City in 2011. Materials and Methods: In the present study, the hospital wastes were categoried and weighted into four main categories. Waste management pattern was studied based on a checklist extracted from national guidelines. Then, hospitals were ranked from very poor to excellent classes. For data analysis, Excel soft ware was used. Results: Waste generation rate was on average 2.402± 0.163 Kg/bed.day in the studied hospitals. The generation rate of domestic waste, infectious waste, sharp wastes, and chemical - pharmacological waste was 1.432±0.059, 0.926±0.096, 0.029±0.0055, and 0.015±0.002 kg/day.bed respectively. The status of the waste management practices was determined as average. Conclusion: Waste generation rate in the hospitals of Zanjan was lower compared with the expected average value in other cities (e.g. 2.71 Kg/bed.day in Tehran). The percentage of medical waste in Zanjan hospitals was 34, which is higher than W.H.O. recommendations. Therefore, it is strongly recommended to reform and monitor certain solid waste management practices in order to reduce health and environmental issues.