بررسي و تحليل سلامت زيست و دسترسي به شاخص هاي سلامت در محلات حاشيه نشين، مورد مطالعاتي؛ محله شادقلي خان قم

The Study and Analysis of Health-life and Availability of Health Indicators in Slum Neighborhoods Case Study: District of Shadgholikhan in Qom city

امروزه مقوله سلامت زيست و زندگي سالم شهري، با توجه به رشد روزافزون جمعيت، شهرنشيني، مهاجرت، فقر و حاشيه نشيني كه به روند غالب جهان, به ويژه دركشورهاي جهان سوم تبديل شده، از اساسي ترين مسايل مطرح در مباحث جغرافياي پزشكي، كيفيت زندگي و توسعه پايدار مي باشد. ازاين رو مقاله حاضر با هدف بررسي يكي از مهم‌ترين محلات حاشيه نشين شهر قم (شادقلي خان)، به شناخت مشكلات موجود ساكنان از بُعد مسايل مرتبط با سلامت زيست (مواردي چون وضعيت نامناسب همجواري كاربري ها، تحصيلات، وضعيت اقتصادي و شغل افراد كه رابطه تنگاتنگي با سلامت زيست ساكنان دارد) مي پردازد. روش مطالعه در مقاله حاضر، بر مطالعات تحليلي-توصيفي استوار بوده و تعداد380پرسشنامه نيز بر اساس مدل كوكران در ميان ساكنان توزيع شد، طوري كه نظرات سرپرست‌ خانوارهاي محله از طريق پرسشنامه به دست آمد و مشاهدات ميداني نيز از محورهاي اصلي پژوهش بوده است. در ادامه جهت تحليل پرسش-نامه از نرم افزار SPSS و آزمون‌هايي چون Chi-Square Mann-Whitney, آزمون تحليل واريانس -يك طرفه (ANOVA) آزمون توكي (Tukey LSD)، آزمون تساوي واريانس و آزمون F استفاده شد. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه به علت ضعف مفرط اجتماعي، فرهنگي و به ويژه اقتصادي ساكنان محله شادقلي خان و نيز وجود عوامل تهديدزاي دروني-بيروني در محل، ساكنان مورد مطالعه، دسترسي مناسبي به شاخص‌هاي سلامت ندارند و به تبع از سلامت زيست مناسبي نيز برخوردار نمي‌باشند.

Today, the concept of health-life and healthy urban life, regarding rapid population growth, urbanization, migration, poverty and slumming that have changed to the common trends of the world, especially underdeveloped countries are of the most important issues of medical geography, life quality and stable development. Therefore, the present paper with the purpose of studying one of the most important slum living neighborhoods of Qom (Shadgholikhan), deals with knowing the existing problems of the residents on the aspect of related issues such as the abnormal condition of proximity, land users, education, economical situation and peoples’ jobs. The method of study in the present paper is analytical-descriptive and a number of 380 questionnaires based on Cochran model were distributed among residents, so that the ideas of the neighborhood residents were collected in this way and field observations were also o f the major axes. Later, to analyze the questionnaires the SPSS and tests such as Mann-Chi-Square, Whitney, ANOVA, Tukey LSD, Variance equality test, and F test were used. The results showed that because of sever social and cultural and especially economic weakness of residents of Shdgholijhan neighborhood and also threatening interior and exterior factors in the neighborhood, the residents under study do not have clear access to health axes and therefore do not have suitable living health.