بررسي تاثيرپذيري رشد قطري بلوط بلندمازو (Quercus castaneifolia) از پارامتر تابش در جنگل‌هاي آستارا

Evaluating the Effects of Solar Radiation Parameter on Radial Growth of Quercus castaneifolia in Astara Forests

متاسفانه به دليل نبود اطلاعات درازمدت تابش در بيشتر ايستگاه‌هاي هواشناسي كشور، تا به حال اثر اين پارامتر در رشد شعاعي درختان بررسي نشده، اين در حالي است كه پارامتر تابش مي‌‌تواند در پهناي حلقه‌‌هاي درختي به خصوص گونه‌‌هاي نورپسند مانند بلوط اثر مهمي داشته باشد. براي رفع مشكل مذكور، در اين تحقيق روش‌‌شناسي مناسبي بر مبناي فرمول‌‌هاي تجربي براي محاسبه تابش رسيده به سطح زمين معرفي و پس از اجراي اين روش مقادير تابش در محدوده جنگل‌‌هاي آستارا محاسبه شده است. در مرحله بعد نيز با استفاده از هفت ديسك برداشت‌شده از درختان بلوط بلندمازو، گاه‌‌شناسي اين‌گونه براي هر ديسك در دو جهت عمود بر هم با استفاده از دستگاه LINTAB مجهز به نرم‌‌افزار TSAPWin به دست آمد. در نهايت نيز اثر پارامتر تابش در رشد شعاعي اين‌گونه بررسي شد. يافته‌‌‌هاي اين پژوهش نشان داد كه ميانگين گاه‌‌شناسي به‌دست‌آمده از دو جهت عمود بر هم براي هر ديسك در سطح 9/99 درصد معني‌‌دار است، اما متاسفانه تنها ميانگين چهار ديسك تطابق خوبي با يكديگر داشتند. چهار ديسك مذكور هر كدام 44 سال داشتند. با توجه به همسن‌بودن چهار ديسك، استانداردسازي گاه‌شناسي به‌دست‌آمده از آن‌ها انجام نگرفت، زيرا يكي از دلايل عمده استانداردسازي حذف گرايش‌هايي غيراقليمي مانند تفاوت سن نمونه‌هاست. همچنين، نتايج اين تحقيق مشخص كرد كه رشد شعاعي گونه بلندمازو داراي رابطه قابل توجهي با تابش رسيده به سطح زمين است. اين رابطه به صورت تابع چندجمله‌‌اي با توان دو محاسبه شد‌‌ و از ضريب همبستگي معادل منفي 71/0 (R = -0.71) كه بيانگر واكنش معكوس در اين درختان نسبت به تابش است، برخوردار بود. روش‌شناسي معرفي‌شده در اين تحقيق مي‌تواند براي محاسبه درازمدت تابش براي ديگر مطالعات گاه‌شناسي نيز استفاده شود.

Unfortunately, due to lack of long-term solar radiation data in the most of meteorological stations in Iran, the effect of this parameter on the radial growth of trees has not been studied so far. Meanwhile the solar radiation has a significant effect on the width of tree rings-especially shade intolerant species like oak. To solve the problem, in this study, an appropriate methodology was introduced based on empirical formulas for calculating the solar radiation and after that the incoming solar radiations in the Astara Forests was calculated. In the next step, by using seven discs harvested from oak trees (Quercus castaneifolia), the chronology of this species for each disc in two perpendicular directions was obtained by using LINTAB tool coupled to TSAPWin software. Finally, the effect of incoming solar radiation on Quercus castaneifolia was investigated. Findings showed that the average of chronology for each disc derived from two vertical directions was significant (significant level=99.9%). However, only four discs had a good agreement with each other. These four discs had 44 years old. Therefore, the standardization of calculated chronology doesn’t carry out because of the main reasons for standardization is removing the effects of non-climate factors such as different in the species age. The results also showed that radial growth of Quercus castaneifolia species have a significant relationship with the calculated solar radiation. The relationship was calculated with a polynomial function and had a correlation coefficient equal to -0.71 (R=-0.71), which represents the reverse response of Quercus castaneifolia to solar radiation. The presented methodology in this research can be applied to regenerate long-term solar radiation data for the other species chronology.