بررسي سير معنايي فنا و بقا در ارتباط با مفاهيم ديني

فنا و بقاي عرفاني امري در راستاي زدون اوصاف ذميمه و تحلي به اوصاف حميده است. تعريفي كه بعضي از اين مقام عرفاني داشته اند غالبا غلو و برخواسته از عشقي معنوي است كه با واقعيت فاصله ي زيادي دارد. صحت و سقم اين مفاهيم را مي‌توان در تطبيق به كارگيري ابوسعيد خراز، تيوري پرداز، حلاج مقتول اين راه و بايزيد سپهسالار آن جست. خصوصا در ارتباط بين مفهوم فنا و بقا با مفاهيم قرآن و سنت كه اولين بار در نوشته‌هاي افرادي مثل هجويري ديده شده است. اين مقاله مي‌كوشد تا در راستاي تطبيق اين مفاهيم با مسايل ديني اصيل، نظريات چهار عارف بزرگ را در كنار تفسير آيات مربوطه از ديدگاه مفسر، متكلم و فيلسوف اسلامي امام فخر رازي ارزيابي نمايد. حاصل اين جستجو آن است كه فنا و بقاي عرفاني، براي دست يابي به ارزش‌هاي ديني طرح ريزي شده و بعد‌ها با تعابيري غلو آميز تعريف گرديده است. اگر همان مفاهيم اوليه را به سادگي بيان داريم قطعا اين مفهوم براي همه قابل لمس بوده و همه مي توانند از آن بهره مند شوند و شكافي نيز كه بين فقها، مفسرين و عرفا پيش آمده، برداشته خواهد شد.