مذهب معتزله در ري (از ورود قاضي عبدالجبار معتزلي تا نيمه قرن ششم هجري)

شهر ري داراي تركيب فكري و مذهبي خاصي بود و برخلاف قم، شهر همسايه اش كه يك دست شيعه بود از تنوع خاصي برخوردار بود. شيعيان( اماميه، زيديه، اسماعيليه) و اهل سنت(حنفيه و شافعيه) و مذاهب فكري چون كراميه، بادنجانيه، معتزله، اشاعره، ماتريديه و... فرقه هاي فكري اين شهر را در قرن چهارم هجري تشكيل مي دادند. حكومت آل بويه در دوره مورد بحث با گرايشهاي شيعي، شاخه اي از حكومت خود در ناحيه جبال را با مركزيت ري ايجاد كرده بود. حمايت هاي حكام و وزراي اين دولت از علما ، از جمله عالمان علوم عقلي از ويژگي هاي آنهاست. يكي از عوامل مهم ورود مذهب معتزله به ري گذشته از اهميت يافتن اين شهر از نظر علمي، حمايتهاي صاحب بن عباد از اين فرقه بود. از اين رو بود كه قاضي عبدالجبار معتزلي دعوت صاحب را پذيرفت و به ري شدّ رحال كرد و زمينه ساز رشد مذهب معتزله و تاليف آثاري با رويكرد معتزلي و تشكيل مجالس تدريس اين مذهب در ري گرديد. نويسنده اين مقاله بر آن است تا به بررسي زمينه هاي ورود مذهب معتزله و روابط معتزليان با ساير فرقه هاي فكري ساكن ري و نقش حكومت آل بويه در پيشرفت اين مذهب بپردازد.