تجزيه و تحليل ساخت كلان حماسه رستم و اسفنديارِ شاهنامه فردوسي بر اساس قالبِ لباو و والتسكي

The Marco-structure Analysis of Rostam and Esfandiyar Epic based on Labov and Waletzky Model

در اين پژوهش به بررسيِ ساخت كلان يا چارچوب فكريِ حماسه رستم و اسفنديارِ شاهنامه فردوسي بر اساس الگوي لباو و والتسكي (1967) پرداخته شده است. روايت رستم و اسفنديار شامل ده روايت كوچك‌تر است كه هر كدام از آنها بيان‌كننده ضرورت وجود ديگري است. اين روايت بر زير بخش‌هاي عمده الگوي فوق كه شامل مقدمه، روند و پايان‌بندي است، انطباق داده شده. در اين داستان مقدمه از تعداد چهار روايت، روند از يك روايت كه در داخل آن چهار روايت ديگر درونه‌سازي شده‌اند و پايان‌بندي از دو روايت كه هردوي آنها در واقع براي روايت‌هاي به پادشاهي رسيدن بهمن و خونخواهيِ او از خاندان رستم فضاسازي مي‌كنند و باعث يكپارچگيِ داستان‌هاي متواليِ شاهنامه مي‌شوند، تشكيل شده است. اين‌گونه طرح‌بندي، از كليت الگو پيروي مي‌كند؛ ولي در موارد جزيي‌تر داراي تفاوت‌هايي است كه عبارتنداز: الف: دارا بودن چكيده. ب: نحوه و محل ارزيابي. ج: عدم تطابق درس اخلاقيِ داستان با مشخصه‌هاي درس اخلاقيِ الگو. در نهايت، كليه بندهاي موجود در داستان در خدمت دو نقش اصليِ "ارجاعي" و "ارزيابي" هستند كه لباو و والتسكي معرفي كرده‌اند.

This article is concerned with the analysis of the macro-structure of Rostam and Esfandiyar epic based on Labov and Waletsky (1976) model. It consists of ten small narrations which each one necessitates the other. This epic which includes an introduction (orientation), setting and resolution is applied to the model: The orientation consists of four narrations, the setting one main narration and the resolution has two of them. The epic general schema is compatible with the main parts of the model, yet there are some slight differences between them, including: having an abstract, the way and the place of evaluation, and having the coda which is not the same as the modelʹs. It is also concluded that all the epic clauses represent two main model functions: referential and evaluative.