توصيف دستگاه واجي گويش دلواري

A Description of the Phonological System of Delvari Dialect

دستگاه واجي گويش دلواري داراي 23 هم‌خوان و 9 واكه (6 ساده و 3 مركب) و آرايش واجي CV(C)(C) است. اين گويش فاقد انسدادي ملازي واك‌دار /G/ است و اين هم‌خوان به‌صورت /k/ ، /?/ و /x/ در واژه‌هاي اين گويش ظاهر مي‌شود. در ميان فرايندهاي مهم واجي، مي‌توان اين فرايندها را نام برد: الف ـ تضعيف: /b , v , f/ ? [w] ؛ /?/ ?/d/ ؛ و /h/ ? /x/؛ ب ـ تقويت (بر روي واژه‌هايي از ريشه زبان پهلوي): /b/ ? /w/ ؛ /p/ ? /f/ كه در آغاز هجا رخ مي‌دهد؛ ج. ـ درج /t/ پس از /?/ پاياني؛ د ـ تبديل /r/ و /L/ ؛ هـ ـ حذف /h/ و /n/ پاياني؛ و ـ دگرگوني واكه‌اي /u/ ? /i/ ، /u/ ? /?/ ، /e/ ?/a/ ، /e/ ، /?/ ? /a/ ؛ ز ـ تغيير هجاهاي /?b/ ، /ab/ و /af/ به /ow/ در نتيجه دو فرايند تضعيف و هم‌گوني؛ ح ـ تغيير ساختار هجاهاي اسم‌هاي مصغر و حذف برخي واج‌ها

Delvari phonological system includes 23 consonants and 9 vowels (6 simple vowels and 3 diphtongs) It has three syllables which have the cv(c) (c) forms. Voiced uvular stop /G/ (of Standard Persian), appears as /k/, /x/, and /?/ sounds. The most important phonological processes are: A. Lenition: / f, v, b/ > [W]; /d/ > /?/; /x/ > /h/ B .Fortion: /w/ > /b/; /f/ > /p/ in initial position of some pahlavi words C. Insertion of /t/ after final /?/ D. /r/ > /L/ E. Deletion of final /n/ and /h/ F. Vowel alternations: /u/ > /i/; /?/ > /u/; /a/ > /e/; /a, e/ > /?/ G. Change of syllables /? b/, /ab/, /af/ into /ow/ as the result of two phonological processes of lenition and assimilation H. Resyllabification of human proper.