رويكردهاي غالب در تحليل‌ گفتمان انتقادي

Main Approaches to Critical Discourse Analysis

در اين مقاله سعي بر آن است تا با مروري بر خاستگاه تحليل گفتمان انتقادي و معرفي مكاتب نظري تاثيرگذار بر آن، به بيان اشتراكات و افتراقات رويكردهاي غالب در آن پرداخته شود. هر رويكرد به لحاظ بنيان‌هاي نظري و ابزارهاي تحليل با ديگر رويكردها تفاوت‌هايي دارد؛ اما سه مفهوم انتقاد، قدرت و ايديولوژي در تمامي رويكردها وجود دارد. دو نكته قابل توجه در اين مقاله به چشم مي‌خورد؛ يكي تاكيد بر ميان‌رشته‌اي بودن تحليل گفتمان انتقادي و تصريح بر رابطه ديالكتيك ميان زبان، فرهنگ، جامعه و سياست و ديگري وجود نوعي گرايش به به‌گزيني و پرهيز از اتخاذ روش خاص در تحليل گفتمان انتقادي به‌گونه‌اي كه نمي‌توان اين نوع تحليل را نظريه‌ به ‌شمار آورد.

This article tries to review the origin of CDA and introduces some of the influential theoretical schools on it. Although these approaches differ from each other, on the basis of the theoretical foundations and analytic tools, but they share three concepts of critique, power and ideology. The article emphasizes on two main points: a dialectic relation between society, culture, politics and language that this complex relation requires multidisciplinary research; and the fact that CDA cannot be taken as a theory due to its tendency to adopt an eclectic approach in the analysis of the data.