مطالعه هيستوپاتولوژي اثرات محافظتي عصاره الكلي كلاله زعفران بر تغييرات بافتي كبد و كليه در موش‌هاي صحرايي ديابتي شده توسط آلوكسان

Histopathological study of the protective effects of ethanolic extract of Crocus sativus L. (Saffron) stigma on hepatic and renal tissue changes in alloxanized diabetic rats

ديابت مليتوس اختلالي متابوليكي است كه گريبانگير بشر بوده و از شيوع بالايي در سراسر جهان برخوردار مي‌باشد. نارسايي‌هاي كبدي و كليوي از عوامل عمده مرگ و مير در اين بيماري شناخته شده‌اند. گياهان بسياري از سراسر جهان جهت مداواي افراد ديابتيك توصيه شده‌اند. هدف از اين مطالعه ارزيابي اثرات محافظتي عصاره الكلي كلاله زعفران بر بافت كبد و كليه موش‌هاي صحرايي ديابتي شده توسط آلوكسان مي‌باشد. بدين منظور، 72 سر موش صحرايي نر نژاد ويستار، به‌طور تصادفي در 6 گروه 12 تايي (شاهد سالم، سالم تيمار با عصاره، ديابتيك ملايم، ديابتيك ملايم تيمار با عصاره، شديداً ديابتيك و شديداً ديابتيك تيمار با عصاره) توزيع گرديدند. مؤثرترين دز كاهنده قند خون عصاره (40 ميلي‌گرم به‌ازاي هر كيلوگرم وزن بدن)، به‌شكل محلول در سالين نرمال (10 ميلي‌ليتر به‌ازاي هر كيلوگرم وزن بدن) به‌صورت داخل صفاقي و به‌مدت 30 روز متوالي به گروه‌هاي تيمار با عصاره تزريق شد. گروه‌هاي شاهد نيز به‌همان روش، سرم فيزيولوژي دريافت كردند. 4 ساعت بعد از آخرين تزريق عصاره، هم‌زمان همه موش‌‌ها با ايجاد جابه‌جايي در مهره‌هاي گردن به راحتي كشته شدند. نمونه‌هاي بافتي اخذ شده از كبد و كليه تمامي موش‌ها در فرمالين بافري 10 درصد پايدار گرديد. از نمونه‌هاي فوق با استفاده از شيوه‌هاي رايج پاساژ بافت و تهيه مقطع، برش‌هاي هيستولوژي به ضخامت 5 ميكرون تهيه گرديد. آسيب‌شناسي بافتي كبد و كليه موش‌هاي ديابتي شده، حاكي از بروز تغييرات دژنراتيو در هپاتوسيت‌هاي اطراف وريدچه مركزي، گلومروليت غشايي- افزايشي، تورم سلول‌هاي پوششي لوله‌هاي ادراري، ارتشاح لمفوسيتي، پرخوني و خونريزي بود. آسيب‌هاي مذكور در موش‌هاي شديداً ديابتيك بارزتر بود. در مشاهدات ريزبيني، كبد و كليه موش‌هاي ديابتيك تيمار با عصاره زعفران تقريباً طبيعي به‌نظر مي‌رسيدند. نتايج بررسي حاضر نشان مي‌دهد كه عصاره الكلي كلاله زعفران مانع از بروز آسيب‌هاي زود هنگام كبد و كليه در موش‌هاي صحرايي ديابتيك تجربي مي‌گردد. بنابراين، اين عصاره مي‌تواند پس از انجام كارآزمايي‌هاي شاهددار اتفاقي، به‌عنوان عاملي مؤثر در پيش‌گيري نفروپاتي و هپاتوپاتي ديابتي توصيه گردد.