ارزيابي اثرات توسعه گردشگري فرهنگ محور در تغييرات اجتماعي- فرهنگي مقاصد روستايي

Evaluation of the impacts of culture-based tourism development in socio-cultural on rural destinations (case study: Kan district – Sulqan rural district)

گردشگري روستايي با وجود برخورداري از ماهيت‌هاي متفاوت، در همه شرايط داراي بار فرهنگي عظيمي مي‌باشد. اين اثرگذاري و اثرپذيري فرهنگي در هر دو جامعه ميزبان و ميهمان مشاهده مي‌شود كه بستگي به شرايط اجتماعي، پذيرش يا رد آن متفاوت مي‌باشد. شناخت اثرات گردشگري بر روي جوامع ميزبان، يكي از حوزه هاي اصلي مورد علاقه براي جغرافيدانان و همچنين ديگر محققان گردشگري است. اثرات حاصل از گردشگري به دو صورت مثبت و منفي مي‌باشد كه در بررسي و تحليل اثرات آن بر جامعه ميزبان بايد هر دوي آن‌ها را مورد مطالعه قرار داد. يكي از مهم‌ترين ابعاد گردشگري، بعد فرهنگي مي‌باشد. در واقع آثار فرهنگي و اجتماعي گردشگري از جمله مهم‌ترين ملاحظات توسعه گردشگري در هر منطقه به ويژه در مناطق روستايي بشمار مي‌رود كه تاثيرپذيري و تاثيرگذاري فرهنگي بين جامعه ميزبان و ميهمان بسيار بالا مي‌باشد و تاكنون در محافل علمي كمتر مورد كاوش و بررسي قرار گرفته است. اين نوع گردشگري كه مطرح شدن آن منوط به وجود آثار و جاذبه هاي فرهنگي مي‌باشد، با عنوان گردشگري فرهنگ محور ياد مي‌شود، از آنجا كه در منطقه سولقان آثار گردشگري مذهبي و فرهنگي زيادي وجود دارند، از اين رو، هدف اين پژوهش شناخت اثرات و پيامدهاي گردشگري روستايي با تاكيد بر راهبرد فرهنگ محور در منطقه سولقان مي‌باشد. روش تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي بوده و جمع آوري اطلاعات در اين پژوهش از نوع ميداني و از طريق پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماري مورد مطالعه 360 نفر در دو گروه گردشگران و جامعه محلي بوده كه از طريق فرمول كوكران به دست آمده است. براي تعيين مقدار روايي ابزار پرسشنامه از روش صوري (تاييد خبرگان دانشگاهي) استفاده شد و براي تعيين پايايي از آلفاي كرونباخ استفاده شد كه براي پرسشنامه گردشگران 81/0 جامعه محلي 84/0 و مديران و كارشناسان 82/0 بدست آمده است. تحليل‌ها داده از طريق آزمون همبستگي، آزمون t تك نمونه اي و مدل چند معياره پرومتي انجام شد كه نتايج به دست آمده نشان داد كه، بين اثرات توسعه گردشگري با تغييرات اجتماعي- فرهنگي در روستاهاي مورد مطالعه رابطه معنادار وجود دارد و بيشترين اثرات در زمينه تغيير در نحوه پوشش جوانان روستا و تغيير آداب و رسوم مردم محلي مشاهده مي‌شود. همچنين نتايج نشان مي‌دهد كه بيشترين تغييرات در بعد فرهنگي با مقدار t محاسبه شده 318/49 مي‌باشد. بر اساس نتايج به دست آمده از مدل پرومتي بيشترين اثرات و تغييرات اجتماعي- فرهنگي رخ داده در روستاهاي سولقان و امام زاده داوود و سنگان بالا مي‌باشد. بنابراين مي‌توان بيان كرد كه توسعه گردشگري در روستاهاي منطقه مورد مطالعه تاثيرات عميقي بر تغييرات اجتماعي- فرهنگي دارد.

Rural tourism, has far-reaching cultural burden in all circumstances, despite having different nature. Cultural impact & cultural influence can be seen in both the hosts and guests communities, depending on the social circumstances, acceptance or rejection is different. The study of the impacts of tourism on host communities, is one of the main of interest areas to geographers and as well as other tourism researchers. The impacts of tourism are positive and negative, that both of them should be studied in the analyzing their effects on the host community. One of the most important dimensions of tourism is the cultural aspect. Indeed, the social and cultural impacts of tourism are the most important considerations for tourism development in any region, particularly in rural areas, so that the effectiveness and cultural influences between host and guest communities is so high and, that so far has been less studied or explored in scientific circles. As mentioned, This type of tourism is based on the existence of cultural attractions, is called culture-based tourism, Since there are so many religious shrines and cultural relics in the region of Sulaqan, hence, the aim of this research is the study of the impacts of rural tourism with emphasis on culture-based strategy in Sulqan rural district. This study was carried out using the descriptive-analytical method, and the data were collected through surveying through questionnaire designed by researcher. The sampling population of studied area includes 360 people in the two groups of tourists and the local community that is obtained by the Cochran formula. Nominal method was used to determine the validity of them. The validity of the questionnaires was confirmed by the panel of experts. Cronbakh alpha’s coefficient was used to determine the reliability of the questionnaires. Cronbakh alpha’s coefficients were obtained for the tourists questionnaire 0.81, for the local community questionnaire 0.84, and for village administrators and experts questionnaire 0.82, the obtained values are all satisfactory in humanities researches. Data have been analyzed and tested by correlation tests, one sample T-test, promote multivariate model. The results showed that, there is significant correlation between the impacts of tourism development and socio-cultural changes in the studied area, and the maximum impacts are seen in the field of changes in the costume & clothing of rural youth and the local residents customs. The results based on findings show that the greatest change in cultural dimensions calculated t 318/49. Based on the results obtained from the promote model, maximum impacts and socio- cultural changes occurred in Sulaqan and EmamzadeDavud and upper Sangan. Therefore, It can be noted that rural tourism development in the study area has a profound influence on socio-cultural changes.