تدوين الگوي برنامه‌ريزي راهبردي توسعه اكو توريسم تالابي در راستاي سلامت اكوسيستم تالاب و پايداري جوامع روستايي، مورد محدوده تالابهاي ميانكاله و لَپوي زاغْمَرز

Presentation of Strategic planning Model for development of wetland ecotourism towards wetland ecosystem health and sustainability of rural communities (Case Study: Miankaleh and Lapo Wetlands Area)

تالابهاي ميانكاله و لپوي زاغمرز با جاذبههاي متنوع اكولوژيكي شرايط توسعه اكو توريسم تالابي را با تدوين راهبردهاي مناسب دارا هستند. مساله مهم در توسعه اكو توريسم تالابي، طراحي الگوي راهبردي و توسعه شاخصهاي مناسب است تا ضمن بهرهبرداري از جاذبه‌هاي طبيعي سلامت اكوسيستم‌ و پايداري جوامع محلي را ممكن سازد. هدف پژوهش حاضر با روش توصيفي – تحليلي و شيوه ميداني (پرسشنامه) سنجش ظرفيت اكو توريسم تالابي در روستاهاي مورد مطالعه و طراحي راهبردهاي توسعه اكو توريسم تالابي بر اساس شاخصهاي موثر در توسعه اكو توريسم تالابي ميباشد. در ابتدا الگوي نظري مطلوب و شاخصهاي مهم توسعه اكو توريسم تالابي تدوين شد، سپس در راستاي الگو به بررسي ظرفيت اكو توريستي تالاب‌هاي ميانكاله و لپوي زاغمرز و روستاهاي دهستان ميانكاله و ارايه راهبردهاي مطلوب توسعه اكو توريسم تالابي در منطقه پرداخته شد. چارچوب پيشنهادي بر حسب سه محور «حفاظت تالاب»، «آموزش» و «توانمندسازي روستا» است كه در منطقه از ديدگاه سه گروه خبرگان، مسيولين و روستاييان 11 روستاي دهستان ميانكاله آزمون شد. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از آزمون آماري t تك نمونهاي و براي ارايه راهبردها از روش سوات و ماتريس QSPM استفاده شد. يافتهها نشان ميدهد ظرفيت اكو توريستي تالابها بالا بوده و در روستاهاي مورد مطالعه نيز ظرفيت اكو توريستي بر اساس طيف ليكرت در اكثر شاخصهاي مورد سنجش بالاتر از حد مطلوب عددي مورد آزمون (عدد 3) ارزيابي شده است و در سطح آلفا 0.05. نيز معنادار بوده است. همچنين با ارزيابي محيط دروني تعداد 17 نقطه قوت و 15 ضعف و با مطالعه محيط بيرون تعداد 16 فرصت و 13 تهديد شناسايي شد. تحليل كمي نشان مي‌دهد توسعه اكو توريسم تالابي در منطقه منوط به اتخاذ راهبردهاي بازنگري ميباشد.

Present research with the purpose of wetland ecotourism development in surrounding Miankaleh and Lapo wetlands, to develop strategies for ecotourism development based on wetland ecological capacity and the capacity of rural communities because of the need for community participation and preparedness in realization of ecotourism development. Methodology is descriptive - analytical and documentary and surveying (with the use of questionnaire). Statistical population are experts, officials and villager’s 11 villages in Miankaleh rural district, that their views on aspects of ecological economical, social - cultural for evaluation of the potential wetland ecotourism, were studied. Model for data analysis and presentation of wetland ecotourism development strategies, SWOT analysis and QSPM matrix is used. According to the results, By studying the internal environment, 17 strengths and 15 weaknesses and by studying the external environment, 16 opportunities and 13 threats were identified. Quantitative analysis and comparison of factors indicate that capacity of the wetland ecotourism in the region is high. Also development of wetland ecotourism in studied area should be in direction overcome weaknesses by taking advantage of opportunities. In this regard strategies of environmental planning, monitoring and protection of the wetlands and the empowerment of rural communities should be considered.