بررسي هاي ريخت زمين ساختي و پارينه لرزه شناختي پاره گسله سهلان، قطعه شمال باختري گسل شمال تبريز

Morphotectonics and Paleoseismology investigation on Sahlan Fault Fragment, NW segment of the North Tabriz Fault

گسل شمال تبريز يكي از گسل هاي راستالغز- راست بر در شمال باختري ايران است كه با راستاي شمال باختري- جنوب خاوري از صوفيان تا بستان آباد امتداد يافته و در قالب دو قطعه گسلي اصلي مشاهده مي شود. در پژوهش حاضر، به منظور مطالعه آخرين جنبش هاي زمين ساختي پهنه گسلي شمال تبريز، پديده هاي ريخت زمين ساختي جوان و نيز پارينه لرزه شناسي قطعه شمال باختري گسل شمال تبريز در گستره سهلان مورد ارزيابي قرار گرفته است. در اين پژوهش، گسيختگي گسله جوان سهلان با درازاي حدود 10 كيلومتر و راستاي چيره شمال باختري – جنب خاوري، در شمال باختري فرودگاه بين المللي تبريز به نقشه درآمده است. در بررسي هاي ريخت زمين ساختي انجام گرفته در اين گستره، جابجايي راست بر احتمالاَ منسوب به آخرين رويداد مهلرزه اي ( 1780ميلادي، 4/7 MW = )، 5/0± 5/3 متر و جابجايي شاقولي آن بين0 و 5/0 متر برآورد گرديد. بنابراين، با توجه به نسبت بين لغزش افقي و لغزش شاقولي (H/V) مي توان سازوكار چيره اين قطعه از گسل شمال تبريز را راستالغز- راست بر در نظر گرفت كه در تاييد با داده هاي جديد GPS اين گستره از كشور مي باشد. بر پايه پژوهش هاي پارينه لرزه شناختي به عمل آمده در پژوهش حاضر، با بررسي ديواره اي عمود بر راستاي گسل شمال تبريز در شمال روستاي سهلان، آثار زمين شناختي چهار پارينه زمين لرزه با بزرگاي نسبي (در مقياس MW ) بيش از 4/6 شناسايي گرديده است. بزرگاي جوان ترين رخداد ثبت شده در نهشته هاي ترانشه ياد شده، در محدوده 7 برآورد شده است كه با توجه به موقعيت هاي جغرافيايي، اين رويداد را مي توان در پيوند با زمين لرزه تاريخي سال 1780 ميلادي (4/7MW = ) دانست.

The North Tabriz Fault is one of the major strike-slip faults (trending NW-SE) in NW Iran, that trends from Sofian to Bostan Abad. Generally, the fault consists of two main fault segments. In present research, to study the last active tectonics at the North Tabriz Fault region, evaluated young morphotectonical features and paleoseismology of northwestern fault segment evaluated. On the basis of morphotectonic approaches on this region, horizontal slip last event (MW = 7.4, 1780 AD) are found in the ranges 3.5 ±0.5 m and vertical slip between 0 and 0.5 m. However, by attention to H/V ratio can propose that NW segment of North Tabriz Fault act as pure strike slip which confirm by new GPS data on this part of Iran. On the basis of paleoseismological researchs, by examining a wall perpendicular to the North Tabriz Fault in North Sahlan Village, four old paleoearthquakes with relative magnitude of MW = 6.4 has been detected. A young magnitude of the event, recorded in deposits of the paleoseismologic trench of the study area, close to 7 have been estimated that according to geographic and stratigraphic location, this event can be associated with historical earthquakes since 1780 AD (MW = 7.4).