فرهنگ و تمدن ايراني و جهاني شدن؛ فرصت ها و چالش ها

Iranian culture and civilization and globalization; opportunities and challenges

جهاني شدن فرآيندي است كه در طي آن حوزه هاي مختلف فني، سياسي، فرهنگي و اقتصادي ملل مختلف با گسترش ارتباطات جنبه فراملي يافته و به موجب آن دولت هاي ملي به نحو فزاينده اي به يكديگر مرتبط و وابسته مي شود و همين وابستگي و ارتباط است كه براي مفهوم حاكميت ملي و دولت ملي مشكلاتي ايجاد مي كند. اين مفهوم تا اوايل دهه 1980 اعتبار علمي چنداني نداشت ولي از آن به بعد، كاربرد آن كاملاً جهاني شده است. پديده جهاني شدن براي كشورها فرصت ها و چالش هاي فراواني به همراه دارد؛ در اين بين كشور ايران به دليل ويژگي هاي جغرافيايي و تاريخي خاص خودكه آن را به نوعي درچهار راه فرهنگي و تمدني جهان قرار داده است همواره در طول تاريخ ارتباطات گسترده اي با ملل مختلف جهان داشته است كه عمدتاً اين امر متاثر از موقعيت استراتژيك و سوق الجيشي ايران بوده است كه همواره كشورهاي غربي سعي داشتند از اين موقعيت درجهت تحقق اهداف و منافع خاص خود بهره برداري كنند. اين ارتباطات در يك قرن اخير به خصوص از اواخر حكومت قاجار صورت جديدي يافت كه عمدتاً جنبه استعماري به خود گرفت اين روند با فراز و نشيب هاي متعددي در دوران حكومت پهلوي نيز ادامه داشت. با پيروزي انقلاب روند ارتباط ايران با جهان پيرامون شكل تازه اي پيدا كرد كه بعضاً اين امر متاثر از فضاي انقلابي و مقتضيات خاص آن بوده است. به تدريج با پايان يافتن جنگ تحميلي و فروكش كردن احساسات انقلابي امكان بيشتري براي افزايش ارتباطات ايران با جهان به وجود آمد اين فرايند جنبه هاي مختلف فرهنگي، سياسي، اقتصادي و ... داشته است كه در اين بين جنبه فرهنگي آن به دليل ويژگي هاي خاص خود نمود بيشتري داشته است. كشور ايران به دليل سابقه طولاني تمدني و فرهنگي از ظرفيت بسيار بالايي جهت تاثير گذاري بر روندهاي جهاني برخوردار است. جنبه هاي فرهنگي، تمدن ايراني همواره در جهان نمود و جلوه قابل توجهي داشته است كه اين امر بيانگر ظرفيت بسيار بالاي فرهنگ ايراني براي حفظ خود و حتي تاثيرگذاري بر فرهنگ ديگر ملل مي باشد، مسيله اي كه امروزه به نظر مي رسد بايد مورد توجه خاص اصحاب قدرت و مسيولين فرهنگي به عنوان متوليان اصلي امور فرهنگي قرار گيرد مسيله معرفي و عرضه نمودهاي فرهنگ ملي به گونه اي نو و قابل فهم و جذاب براي نسل امروزي و پرهيز از هرگونه جزم-گرايي و تعصب در امور فرهنگي مي باشد. اين مقاله پس از بيان ديدگاه هاي فرهنگي در مورد جهاني شدن، به بررسي جايگاه فرهنگ ايراني و نقش آن در فرايند جهاني شدن و چالش ها و فرصت هاي فرا روي آن مي پردازد و در ادامه راهكارها و پيشنهادهايي را جهت مقابله با چالش ها و استفاده از اين فرصت ها ارايه مي نمايد

Globalization is a process in which different technical, political, cultural and economic parts of different nations changed to be transnational with the development of connections through which national governments increasingly linked to each other. This dependence and connections cause problems for national sovereignty and national government. This concept didnʹt have scientific validity until the early 1980ʹs, but since then its application has been global. Globalization creates many opportunities and challenges, and Iran due to its geographical and historical features which put it in the cultural crossroad of the world, has had wide connection with different nations. This is mainly influenced by the strategic location of Iran that western countries were always trying to exploit it to achieve their own goals and interests. These connections in recent century, especially in the late Qajar were taken a new form of colonization and it continued with many ups and downs during the Pahlavi regime. With the Islamic revolution, the connection of Iran with the world was taken a new form, which sometimes has been influenced by the revolutionary atmosphere and specific circumstances. With the ending of the imposed war, there were more opportunities for Iran to increase its connection with the world. This process has had different aspects of cultural, political, economic and etc., among them cultural aspect has been the most important. Because of its long history of civilization and culture, Iran has a huge potential to influence the global trends. Cultural aspects of Iranian civilization, has always had a significant manifestations in the world which indicates the Iranian high cultural capacity to retain itself and even influence on other cultures. The problem now seems to be considered by cultural authorities, is the offering of national culture symbols in a way, understandable and appealing to todayʹs generation and avoidance of any dogmatism and intolerance in cultural affairs. This paper describes the cultural views about globalization and investigates the position of Iranian culture and its role in the process of globalization and also, challenges and opportunities facing it. Some guidelines and recommendations for dealing with the challenges and using the opportunities are presented