ارزيابي ميزان تناسب فـضاهاي شـهري با معيارهاي دسترسي مـعلولان و رتبه بندي مناطق شهري (مورد مطالعه: شهر دوگنبدان)

An Evaluation of the Proportion of Urban Spaces with Accessibility Standards for the Disabled People and Ranking of Urban Areas (Case Study of Dogonbadan City)

امكان بهره برداري بهينه و برابر از امكانات و مزاياي يك زندگي شهري، از حقوق انكارناپذير كليه شهروندان و ساكنان يك شهر محسوب مي شود. ناتوانان جسمي، معلولان و جانبازان بخشي از افراد جامعه هستند كه بايد نيازهاي آن‌ها بدون توجه به وضعيت سلامت جسماني آن‌ها برآورده شود؛ لذا مناسب سازي انواع فضاها و كاربـري هاي شـهري جهت استفاده افـراد معلول بسيار حايز اهميت مي باشد. در اين پژوهش، با انتخاب 10 درصد جامعه معلولان شهر دوگنبدان و نظر سنجي از آن ها و هم چنين پيمايش ميداني و بهره گيري از 6 معيار و 46 زير معيار به ارزيابي ميزان تناسب انواع فضاها و كاربري هاي شهري مناطق مختلف شهر دوگنبدان با نيازهاي معلولان بر اساس ضوابط و استانداردهاي مدون پرداخته شده است. تحليل داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آماري هم چون الگوريتم TOPSIS و آزمون T-test و به كمك نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتايج حاكي از آن است كه در زمينه رعايت معيارهاي طراحي و برنامه ريزي شهري براي معلولان در سطح شهر دوگنبدان اقدامات مناسب و كافي صورت نگرفته است و هيچ كدام از فضاها و كاربري هاي مورد سنجش در شهر دوگنبدان از لحاظ مناسب سازي براي معلولان وضعيت مناسبي ندارند كه در بين فضاهاي مختلف، پارك ها و فضاي سبز، فضاهاي آموزشي، كتابخانه ها، سالن هاي ورزشي و معابر و در بين مناطق شهري، منطقه 5 و 4 بدترين وضعيت را دارند. در اين راستا، با رتبه بندي مناطق شهري با استفاده از معيارهاي مورد بررسي، اولويت هر منطقه شهري جهت مناسب سازي در هر معيار تعيين شده است

Being able to equally benefit from the advantages and amenities of a civil life in the best way is considered as one of the indispensable rights of all citizens and residents of a city. Physically disabled and handicapped people and veterans are a part of the society whose needs must be satisfied disregarding their physical health conditions; therefore, tailoring various urban environments and utilities to the use of the disabled people is very crucial. In this article, by surveying disabled people and by employing field study and using 6 criteria and 46 sub-criteria, the proportion of different urban environments and utilities in different areas of Dogonbadan town to the needs of the disabled according to the established standards is investigated. Data are analyzed using such statistical methods as TOPSIS algorithm and T-test and employing SPSS software. Results indicate that regarding urban planning and designing standards specific to the disabled, no sufficient and suitable measures are taken in Dogonbadan town and none of the evaluated spaces and uses in this town have a suitable customization for the disabled in between various areas: parks and green spaces, educational spaces, libraries, a sports hall and passages and in between urban areas 4 and 5 are worst. In this regard, every urban area is prioritized for customization in each criterion according to a ranking of urban areas using the criteria under study.