بررسي رابطه سامانه هاي همديد موثر در بارش هاي سنگين پهنه كم بارش شمالي ايران

The Relationship between Synoptic Systems Influencing Heavy Rainfall in the Northern Low Rainfall Region

در اين پژوهش بارش هاي سنگين پهنه كم بارش شمالي ايران با استفاده از رويكرد محيطي به گردشي مورد بررسي قرار گرفت. به منظور تحليل اين گونه بارش ها در اين پهنه از پايگاه داده بارش اسفزاري استفاده شده است. ابتدا پايگاه داده اي از بارش روزانه از 1/1/1340 تا 10/11/1383 (شامل15992روز) تهيه شد. به كمك داده هاي بارش روزانه 1437 ايستگاه سينوپتيك و كليماتولوژي نقشه هاي همبارش پهنه به روش كريگينگ روي ياخته هاي 18×18 كيلومتر محاسبه و يك ماتريس 362×15992 حاصل شد. 100 روز از سنگين ترين بارش هاي پهنه از پايگاه داده بارش روزانه جهت مطالعه انتخاب شد. انجام يك تحليل خوشه اي بر روي فواصل اقليديسي اين ماتريس به روش ادغام وارد نشان داد كه چهار الگوي اصلي فشار سطح دريا در پهنه فعال هستند. بدين ترتيب 100 مورد از رخدادهاي بارش سنگين پهنه كم بارش شمالي ايران از لحاظ فشار سطح دريا، فراواني تابع رودباد، همگرايي شار رطوبت و فراواني تابع جبهه زايي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. آرايش جغرافيايي اين الگوها آشكار مي سازد كه واچرخند سيبري، واچرخند سياه، فرود درياي سرخ و فرود خليج فارس مسبب اصلي اين گونه بارش ها بوده اند.

In this study, heavy rainfall of northern low rainfall region has been analyzed using environmental to circulation approach. In order to analyze these types of rains, Asfezari rain data base is used. A base with daily ranfall includes 15992 days, from 1340.1.1 to 1383. 1437 daily precipitation maps of northern low rainfall region were created using Kriging method. Mean daily precipitation data for this station has been used. Spatial resolution of these maps were 18 Km*18 Km. So 1406 pixels cover the northern low rainfall region and temporal and spatial behavior of precipitation could be represented by a 1406*362 matrix. We selected 100 days of the heavy rainfall from IRIMO data base. A cluster analysis was applied on this matrix and four different circulation patterns were actived. As a result, 100 occurrences of broad and heavy rainfall have been assimilated according to the sea level pressure, humidiy flux convergensy, stream function and front function exorbitance. Spatial configuration of these patterns showed that the main reason of these rainfalls had been the siberian and Black Sea unticyclones, troughs of Red Sea and Persian Gulf.