شناخت و تحليل مسايلِ طراحي محيط معماري و شهرسازي از منظر اسلامي (در گستره قرآن و روايات)

Recognition and Analysis of Environmental Issues of Architecture and Urban Design, From the Viewpoint of Islam (The Scope of the Qur’an and Narrations)

اسلام ارزش هاي تعالي جويانه اي را در زمينه شهر و محيط زندگي انساني مطرح كرده كه امروزه با ظهور فرهنگ جديد و غفلت از ابعاد معنوي انسان مورد بي مهري قرار گرفته است. براي احيا اين ارزش ها در شهرسازي معاصر لازم است اين ارزش ها از حالت عام و كلي به صورت مساله تخصصي تبديل شوند. هدف از اين مقاله طرح مسايل شهرسازي اسلامي و استخراج اصول مربوطه براي طراحان شهري و معماران مي باشد. روش مورد استفاده در اين مقاله مراجعه به منابع خطاناپذير اسلامي و استنباط و استدلال منطقي است و با بررسي مباني و متون ديني در مقايسه شيوه سنتي و تاريخي ساخت و ساز از يك سو و نيازهاي جديد از سوي ديگر تلاش مي شود اصول و ارزش ها براي تعالي انسان در شهر استخراج شود. مهم ترين اين ارزش ها را مي توان در كليت شهر در عرصه هايي همچون ارزش شهر به منظور بسترسازي براي اشتغال، تفريح و سلامت جسمي، نظارت عمومي و توجه به اظهار شعاير ديني در عرصه شهر دانست. در محله نيز مسجد به عنوان مركز محله با تشويق مردم به حضور در آن مطرح شده و بازار و مراكز فروش به عنوان تامين كننده مايحتاج مطرح مي شود. كليت محله ها از نظر شان فرهنگي و ديني اعتبارهاي مختلف دارند و لازم است در انتخاب محله اسلامي اين اعتبار مطالعه گردد. خانه ها نيز مهم ترين عرصه خصوصي و حريم خانوادگي بوده و نبايد استقلال و حرمت آن ها با هر نوع مزاحمت همجواري خدشه دار شود. در مجموع هنگامي خانه، محله و شهر اسلامي خواهيم داشت، كه معماران و شهرسازان ما با شناخت كافي از حكمت نظري و عملي اسلام در حوزه برنامه ريزي و طراحي محيط اقدام نمايند. بديهي است كه ساير اركان شهر يعني قوانين، مديران و شهروندان نيز مي بايست از مباني اسلامي تبعيت نمايند. واژگان كليدي: اولويت هاي سكونت، اسلام، شهر، محله، خانه.