تحليل جنبه‌هاي ادبي تاريخ بيهقي بر اساس نظريّه «والتر بنيامين»

Analyzing Literary Aspects of Tarikhe Beihaqi (Beihaqi’s History) Based on Walter "Benjamin Theory"

«والتر بنيامين»، فيلسوفي كه نامش با «مكتب فرانكفورت» پيوند خورده است، يكي از انديشمنداني است كه براي زبان، ساحتي فراتر از ساحت كاركردي و ارتباطي آن قايل است و در تقابل با تلقّي تقليل‌گرايي ـ كه زبان را به ابزار ارتباط بيناذهني كاهش مي‌دهد - به نظريّه پردازي پرداخته است. به نظر بنيامين، زبان از كنش ارتباطي انساني فراتر مي‌رود و موقعيتي هستي‌شناسانه مي‌يابد و اگر زبان را به منش ارتباطي و ابزاري آن تقليل دهيم، تنها متن‌هاي نوشته شده را خواهيم خواند و هرگز قادر به درك «نوشته‌هاي بين سطرها» نخواهيم شد. او در تقابل با منش ارتباطي زبان، اصطلاح «منش بيانگري» زبان را به كار گرفت و بر اين باور بود كه نويسنده با ورود به ساحت بيانگري زبان، يك اثر ادبي خلق مي‌كند. تاريخ بيهقي به عنوان يك اثر هنري ناب، توانش بالايي براي نزديك شدن به زباني كه از منش ارتباطي زبان گذشته و براي بيان معاني پنهان در پس كلمات، به منش بيانگري زبان رو آورده، دارد. در اين مقاله به طرح و بررسي اين موضوع پرداخته و به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بيهقي با توجه به منش بيانگري زبان، اثري ادبي خلق كرده و با استفاده از ابزارهاي برجسته سازي در حوزه واژگاني و معنايي زبان و به كارگيري جوهر شعر و نظم در زبان اثرش، توانسته به ميزاني از توانش ادبي برسد كه بتوان از آن تلقي شعري داشت .

“Walter Benjamin”, whose name is associated with “Frankfurt School”, is a thinker who allows a dominion superior than practical and communicative dominions and in contrast with reductionism- that reduces language to an inter-subjective tool- he deals with theorization in this field. In Benjamin’s view, language is superior than communicative action of human and gets an existential status; if we reduce language just to its communicative and instrumental trait, we would read the lines of texts and would never understand in-between texts. He applies “Assertive act” in contrast with communicative quality of language and believes that author can produce a literary text by entering into expressive dominion of language. Tarikh-e Beihaqi as a pure artistic work has great capacities to approach a language that has surpassed communicative trait and applies an expressive quality of language to express hidden meanings behind the words. The study dealt with this issue and concluded that Beihaqi produced a literary work with high literary competence based on expressive quality of language that one can interpret it poetically as he applied highlighting tools in lexical and semantic areas of language and the essence of poetry and poem in his work.