تأثير برنامه كوتاه‌مدت بازتواني قلبي بر اضطراب و افسردگي در بيماران پس از جراحي باي‌پس عروق كرونر

The Effect of short-term cardiac rehabilitation program on anxiety and depression in patients after coronary artery bypass surgery

مقدمه: اضطراب و افسردگی یكی از عوارض شایع پس از عمل جراحی بای‌پس عروق كرونر می‌باشد. اگر چه ممكن است بیماران به دنبال جراحی قلب از مزایای جسمی و روانی بازتوانی قلبی سود ببرند؛ ولی برخی جنبه‌های فردی و اجتماعی می‌تواند روش اجرای بازتوانی قلبی را تغییر دهد. هدف: تعیین تأثیر برنامه كوتاه‌مدت بازتوانی قلبی بر اضطراب و افسردگی بیماران پس از جراحی بای‌پس عروق كرونر. روش: در این پژوهش شبه‌تجربی، 70 بیمار تحت عمل جراحی بای‌پس عروق كرونر در بیمارستان رضوی مشهد به صورت تخصیص غیرتصادفی در دو گروه مداخله و كنترل بررسی شدند. گروه مداخله به مدت 4 هفته 10 جلسه‌ای  تحت برنامه بازتوانی قلبی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه اضطراب و افسردگی بیمارستانی و پرسشنامه حمایت اجتماعی بود. پایایی ابزار با محاسبه آلفای كرونباخ تعیین گردید. داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 و آزمون‌های تی‌مستقل، تی‌زوج، مجذوركای و من‌ویتنی تحلیل شد. یافته‌ها: دو گروه از نظر میانگین نمرات اضطراب و افسردگی قبل از مداخله تفاوت معنی‌داری نداشتند و همچنین دو گروه از نظر متغیرهای زمینه‌ای و مخدوش كننده همگن بودند. پس از مداخله، میانگین نمره اضطراب در گروه بازتوانی (1/3±8/8) به طور معنی‌داری كمتر از گروه كنترل (9/3±0/14) بود (031/0p<). میانگین نمره افسردگی در گروه بازتوانی (9/2±8/7) به طور معنی‌داری كمتر از گروه كنترل (2/3±5/14) بود (001/0p<). نتیجه‌گیری: برنامه كوتاه‌مدت بازتوانی قلبی می‌تواند در كاهش اضطراب و افسردگی بیماران پس از جراحی بای‌پس عروق كرونر مؤثر باشد. این نتیجه را می‌توان در طرح‌ریزی برنامه مراقبتی، آموزش و تشویق بیماران برای بازتوانی پس از جراحی قلبی به كار برد.

Background: Anxiety and depression are the most common complications after coronary artery bypass surgery. Although patients may gain some physical and psychological benefit from cardiac rehabilitation after cardiac surgery, but some individuals and social aspects may change the cardiac rehabilitation procedure. Aim: The aim of this study was to determine the effect of short-term cardiac rehabilitation on anxiety and depression in patients after coronary artery bypass surgery. Methods: In this quasi-experimental pretest – post test design study, all patients undergoing coronary artery bypass surgery in Razavi hospital in Mashhad (1392) were participated and for sampling, 70 patients allocated into experimental and control groups by non-randomly convenient method. Subjects in an experimental group received 4-week (10 sessions) cardiac rehabilitation program, while control group received only routine post discharge care. Data was collected using demographic form, social support questionnaire and the Hospital Anxiety and Depression Scale in both groups. Content validity method and Cronbach’s alpha reliability were used. Data were analyzed using statistical test Chi-square, Mann-Whitney, and independed t-test and paired t-test. Results: Themean age of participants was 57.3±8.0 years old, which 70% of them were male.According to the t-test, before the intervention, there was no significant difference between two groups in anxiety and depression mean score, and two groups were equal in background and confounding variables. After the intervention, according to the t-test, mean score for anxiety in rehabilitation group (8.8±3.1) was significantly (P= 0.031) lower than the control group (14±3.9), and mean score for depression in rehabilitation group (7.8±2.9) was significantly (P=0.001) lower than the control group (14.5±3.2). Conclusion: Short-term cardiac rehabilitation program is effective in reducing anxiety and depression in patients after coronary artery bypass surgery. It may be used in care planning, patient education and encouragement for rehabilitation after cardiac surgery.