اثر شيب، خاك‌ورزي و روش‌هاي كاشت در سطوح شيب دار بر ميزان فرسايش خاك، عناصر غذايي، مواد آلي و عملكرد گندم ديم

Effect of hill slope, tillage and seeding techniques on soil erosion, alimentary elements, organic material and wheat grain yield under rain fed condition

در اثر فرسايش، عناصر غذايي مورد نياز گياه از بين رفته، حاصلخيزي خاك كاهش يافته؛ و در نتيجه از ميزان توليد و كيفيت محصول كاسته مي‌شود. به‌منظور بررسي تاثير سيستم‌هاي خاك‌ورزي و كاشت در سطوح شيب‌دار بر ميزان فرسايش خاك و عملكرد گندم ديم، آزمايشي در سال 87-86 در استان كرمانشاه، انجام گرديد. اين آزمايش، به صورت كرت‌هاي نواري خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، شامل شيب در دو سطح (6 تا 8 و 10 تا 12 درصد) و تيمارهاي خاك‌ورزي مرسوم، كم‌خاك‌ورزي و بي‌خاك‌ورزي به همراه روش‌هاي كاشت مرسوم، كاشت با خطي‌كار موازي با شيب و عمود بر شيب با سه تكرار انجام گرديد. نتايج نشان داد ميزان روان آب در شيب 8-6 درصد، 98/12031 ليتر در هكتار بود؛ كه با افزايش شيب به 12-10 درصد، به 21/13680 ليتر در هكتار افزايش يافت. تيمار گاوآهن قلمي و پنجه‌غازي اثر معني‌داري بر عملكرد دانه داشت؛ به ‌طوري كه با عملكرد 2850 كيلوگرم در هكتار نسبت به تيمار گاوآهن برگردان دار و پنجه‌غازي (با عملكرد 2080 كيلوگرم در هكتار) برتر بود. ميزان كل پتاسيم خارج شده از خاك در شيب 8-6 درصد، 33/79 و در شيب 12-10 درصد، 20/103 كيلوگرم در هكتار بود.

The erosion in dryland caused decrease in yield and soil quality, especially in slope land with conventional tillage. To investigate effect of tillage and planting methods in slope land on erosion and yield of dryland wheat, an experiment was conducted in 2007 at Kermanshah province. The statistical design for this research was strip split plots in RCB (Randomized Complete Blocks) with three replications. Two slope levels (6-8 and 10-12 percent) arranged in main plots, three tillage systems (conventional, reduced and no tillage) three levels of planting methods (hand spreading, seeding by a drill parallel and perpendicular to slope) arranged in sub-plots. The results revealed run off was shown 12031.98 L/ha for 6-8 percent slope while on 10 -12 percent was 13680.21 L/ha. The signification (P < 0.01) grain yield was produced (2850 kg/ha) where chisel and sweep ploughs were applied. No tillage system produced 2750 kg/ha grain yield but was not significantly different with others. 79.33 kg/ha of potassium was lost at 6-8 percent slope compared to 103.20 kg/ha for 10-12 percent respectively.