بررسي اثرات نيتروژن و تنش خشكي بر اجزاي عمل‌كرد ، عمل‌كرد و كيفيت دانه ذرت سينگل‌كراس 704

Effects of Nitrogen and Drought Stress on Yield Components, Yield and Seed Quality of Corn (S.C. 704)

به منظور بررسي تاثير نيتروژن و تنش خشكي بر عمل كرد، اجزاي عمل كرد و كيفيت دانه ذرت هيبريد سينگل كراس 704 آزمايشي در سال 1388 به صورت كرت هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي اسلام آباد غرب انجام شد. عامل اصلي شامل سه سطح: نياز كامل آبي گياه، 80 و 60 درصد نياز آبي بود؛ و عامل نيتروژن (به صورت كود اوره) شامل: ميزان توصيه شده نيتروژن بر اساس آزمون خاك (170 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار)، 30 درصد بيش تر از اين ميزان (221 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) و 30 درصد كمتر از اين ميزان (119 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) در كرت هاي فرعي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تنش خشكي بسته به شدت آن، موجب كاهش شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، عمل كرد بيولوژيك، محتوي نشاسته دانه و عمل كرد و اجزاي آن شد؛ تنش شديد خشكي نسبت به آبياري مطلوب، عمل كرد دانه را به ميزان 62/45 درصد كاهش داد. مصرف نيتروژن تا حد 170 كيلوگرم در هكتار با تاثير بر افزايش شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، عمل كرد بيولوژيك و اجزاي عمل كرد، عمل كرد دانه را افزايش داد؛ اما مصرف نيتروژن در مقادير بيش تر از نياز گياه (در شرايط خشكي) اثر مثبتي بر عمل كرد نداشت. در پژوهش حاضر افزايش هم زمان رطوبت خاك و نيتروژن، عمل كرد دانه را افزايش؛ ولي استفاده از مقادير بالاي نيتروژن در شرايط تنش رطوبتي، عمل كرد دانه را كاهش داد. بيشينه ميزان عمل كرد دانه (23/19 تن در هكتار) از تيمار تامين نياز كامل آبي گياه و كاربرد 221 كيلوگرم نيتروژن به دست آمد؛ و كمينه آن (17/9 تن در هكتار) متعلق به تيمار تنش شديد خشكي و همين ميزان نيتروژن بود.

In order to study the effects of nitrogen and drought stress on yield, yield components and seed quality of corn (hybrid single cross 704) a field experiment was conducted at agricultural research station in Islamabad Gharb in 2009. Experiment design was split plots based on randomized complete block design with three replications. Main plots included full irrigation requirement, 80 percent and 60 percent of full irrigation requirement and nitrogen (as urea) included: recommended amount based on soil test (170 kg of pure nitrogen per hectare), 30 percent more than this amount (221 kg of pure nitrogen per hectare) and 30 percent less than this amount (119 kg of pure nitrogen per hectare) inserted as sub-plots. The results showed that depending on stress severity drought caused reducing of leaf area index, plant height, biological yield, grainʹs starch content, yield and yield components. So that severe drought stress decreased the grain yield to 45.62 percent as compared to full irrigation. Application of nitrogen fertilizer equal to 170 kg/ha increased leaf area index, plant height, biological yield and yield components, that finally caused increasing the grain yield, but nitrogen application more than plant demand (In drought conditions) didnʹt have a positive effect on the yield. In the present study increasing the soil moisture and nitrogen simultaneously increased the grain yield, but using more nitrogen fertilizer under the condition of water stress decreased the grain yield. The maximum amount of grain yield (19.23 t/ha) was achieved from full irrigation and 221 kg/ha nitrogen and the lowest amount (9.17 t/ha) was obtained by treatment of severe drought stress and same amount of fertilizer.