بررسي و نقد مقالات علمي- پژوهشيِ مرتبط با ادبيات در دهه 1380 شمسي

Reviewing and Criticism of Research Articles on Literature in 1380 (2000) Decade

انتشار مقالات علمي- پژوهشي در دوره معاصر، فرصتي مناسب براي به اشتراك‌ گذاشتن يافته‌هاي پژوهشگران و آگاهي مخاطبان از تازه‌ترين دستاوردهاي علمي است. به‌رغم رشد كمّي انتشار اينگونه مقالات در دهه اخير، به ارزيابي و نقد آنها توجه كافي نشده است. اين مقاله بر آن است با روش توصيفي- تحليلي به ارزيابي انتشار آن دسته از مقالات علمي- پژوهشي بپردازد كه از سال 1381 تا 1390 درباره ادبيات منتشر شده‌اند. هدف از اين پژوهش، بيان نقاط قوت و ضعف اين مقالات و ارايه تصويري از وضعيت مقاله‌نويسي علمي در حوزه تحقيقات ادبي است. براي اين منظور، 345 مقاله به عنوان نمونه گزينش شد و در آنها مهم‌ترين موضوعات مورد توجه نويسندگان، شناسايي و در قالب رويكردهاي متن‌محور، زمينه‌محور، نويسنده‌محور، خواننده‌محور و مقالات متفرقه تبيين گرديد. همچنين الگوي همكاري ميان نويسندگان و كيفيت و كميّت منابع مورد استناد در اين مقالات نيز در قالب نمودارها و جدول‌هايي ارايه شده است. به جهت اهميت مسيله مستندات مقالات و براي سنجش دقت داده‌هاي به‌دست‌آمده از حجم نمونه اصلي، تعداد 345 مقاله ديگر در قالب دو گروه «شاهد 1» و «شاهد 2» مورد بررسي دقيق‌تر قرار گرفت. اين بررسي نشان مي‌دهد با وجود تنوّع موضوعي مقالات، به‌كارگيريِ گونه‌هاي مختلف منابع، توجه به برخي رويكردهاي ميان‌رشته‌اي به‌ويژه در نيمه دوم دهه هشتاد، دقت نسبي در تدوينِ منسجم مقالات، تخصّصي‌شدن گروهي از مجلات علميِ مرتبط با ادبيات و نيز رشد چشمگير همكاري استادان و دانشجويان در نشر مقالات، در بسياري از اين مقالات كاستي‌هاي متعددي وجود دارد. از جمله ضعف روش‌شناختي، غلبه رويكرد توصيفي، تكراري بودن محتواي شمار زيادي از مقالات، فقر نگاه انتقادي، شمار زياد مقالات آموزش‌محور، رواج معيارهاي كمّي و شكل‌گرايانه و... هستند.

Publishing research articles in contemporary period is an appropriate chance to share research findings of different scholars and informing audiences about new scientific achievements. Although their publishing have been quantitatively increasing in recent decade, there were no due attention to their assessment and criticism. This article, with a descriptive-analytic method, assesses those kinds of research articles published from 1381/2001 to 1390/2011. The research expresses advantages and disadvantages of these articles and presents a picture of the status of scientific article writing in domain of literary studies. In so doing, 345 articles were selected as examples and most important subjects under focus of authors were identified and were classified in frame of text-based, context-based, author-based, reader-based, and different articles. Moreover, patterns of cooperation between authors, and quality and quantity of used resources in these articles were presented in different charts and tables. As this issue is so important and to assess the accuracy of obtained results from main sample size, another set of 345 articles were exactly reviewed in two groups of “evidence 1” and “evidence 2”. This review shows that although articles have various subjects, apply different kinds of resources, consider some interdisciplinary approaches particularly in second half of this decade relative accuracy in composing coherent articles, specialty of some journals related to literature and considerable increase of university instructors and students cooperation in publishing articles, there are lots of deficiencies in these articles, like methodology, dominance of descriptive approach, repeated contents, lack of critical view, high frequency of education-based articles, and spread of quantitative and formal criteria and so on…