بررسي تأثير برنامه ارتقاي سلامت با رويكرد مشاركتي بر ميزان فعاليت جسماني دختران دبستاني داراي اضافه‌وزن

Effect of health promotion program with collaborative approach on physical activity of overweight school-age girls

مقدمه: امروزه به دلیل مؤثر نبودن مداخلات در زمینه پیشگیری از اضافه‌وزن در كودكان سنین دبستان، به نظر می‌رسد توجه به رویكرد مشاركتی به منظور پیشگیری و كنترل اضافه‌وزن آن‌ها ضرورت دارد. هدف: تعیین تأثیر برنامه ارتقای سلامت با رویكرد مشاركتی بر میزان فعالیت جسمانی دختران دارای اضافه‌وزن دبستانی. روش: این مطالعه نیمه‌تجربی كه از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون دوگروهی است؛ با مشاركت 80 دانش‌آموز دختر كه به طور تصادفی انتخاب شدند؛ انجام شد. داده‌ها از طریق چك‌لیست فعالیت ورزشی جمع‌آوری گردید. در گروه آزمون، برنامه ارتقای سلامت در سه مرحله بررسی و شناخت، برنامه‌ریزی حمایتی در طی 8-6 جلسه یك ساعته به مدت 4 هفته متوالی (هر هفته 2 جلسه برای دانش‌آموز، والدین و معلمین)، فعالیت متناسب با شرایط كودك 3 روز در هفته و ارزشیابی به مدت 3 ماه اجرا گردید. میزان فعالیت ورزشی در دو گروه قبل از مداخله و 3 ماه بعد توسط كودك و والدین بررسی شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 با آزمون‌های آماری تی‌مستقل، تی‌وابسته و مجذوركای صورت گرفت. یافته‌ها:  دو گروه از لحاظ سن كودك، رتبه تولد، سابقه ابتلا به بیماری، نوع تغذیه، سن والدین، تحصیلات، شغل و درآمد، مدت زمان فعالیت ورزشی قبل از مداخله همسان بودند. بعد از مداخله، دو گروه آزمون و شاهد از نظر مدت زمان فعالیت ورزشی اختلاف معناداری داشتند (001/0p<). نتیجه‌گیری: اجرای برنامه ارتقای سلامت با مشاركت كودك، والدین و اولیای مدرسه می‌تواند مدت زمان فعالیت ورزشی در كودكان دارای اضافه‌وزن را افزایش دهد.

Background: Nowadays, due to ineffectiveness of interventions in the prevention of obesity in school-age children, collaborative approach in order to prevent and control the obesity seems necessary. Aim: to assess the impact of health promotion programs with collaborative approach on physical activity levels of overweight school-age girls. Methods: This quasi-experimental and pretest/post-test study was conducted among 80 overweight female students which were randomly selected.  Data  were collected  via activity checklist.  In the test groups, health promotion programs were administered in 3 stages of assessment, supportive planning and evaluation in 6 to 8 one-hour sessions for four consecutive weeks (2 sessions per week for students, parents and teachers), activities suitable with children’s condition 3 sessions per week, and evaluation for 3 months. Level of childrenʹs activity in both groups were evaluated by the child and parents before and 3 months after intervention and analyzed by SPSS software version 16, independent and paired t-tests, and chi-square. Results: Before the intervention, the two groups were similar in terms of age, place of birth, history of disease, nutrition, parental age, education, occupation and income, and duration of exercise.  After the intervention, both groups had significant differences in duration of exercise (P<0.001). Conclusion: Health promotion programs with collaboration of children, parents and teachers could increase exercise duration in overweight children.