تحليل هندسي- جنبشي چين‌خوردگي‌هاي منطقه چلونك (شمال ‌باختري بيرجند)

Geometric-Kinematic Analysis of Folding in Chelounak Area (NW Birjand (

در منطقه چلونك در شمال باختري ‌بيرجند در منتهي‎اليه ايالت ساختاري سيستان، واحدهاي رسوبي- آذرآواري چين‌خورده به سن ايوسن مياني تا بالايي با اثرهاي محوري متفاوت در بين گسل‌هاي چاهك- موسويه و محمديه- حصارسنگي قرار دارند. اين چين‌ها داراي ويژگي آشكاري چون پراكندگي اثر محوري با روندهاي چيره NE-SW ، NW-SE و N-S هستند. تحليل هندسي- جنبشي چين‌هاي منطقه بر پايه برداشت‌هاي ساختاري، تصاوير ماهواره‌اي، نقشه‌هاي زمين‌شناسي، برش‌هاي ساختاري عرضي و توابع رياضي صورت گرفته است. با استفاده از رخداد گسلش- چين‌خوردگي، چرخش محور چين‌ها، درصد كوتاه‌شدگي و نسبت ابعاد چين‌هاي منطقه بررسي و با هم مقايسه شد. مقادير نسبت ابعاد، درصد كوتاه‌شدگي و ميزان چرخش اثر محوري براي چين‌هاي با روند NE-SW به ترتيب 6/1-356/0، 20-77 درصد و 28-40 درجه؛ براي چين‌هاي با روند NW-SE 620/0 - 352/0، 41-25 درصد و 40-25 درجه؛ براي چين‌هاي با روند N-S 3520/0، 25 درصد و 24 درجه به‏دست آمد. در اين تحليل ناوديس چاهك، ناوديس چلونك و تاقديس چاهك با محور NE-SW بيشترين و ناوديس شونگان با محور NW-SE كمترين ميزان كوتاه‌شدگي و نسبت ابعاد را نشان داده‌اند. بررسي‌هاي صورت گرفته نشان داد با افزايش درصد كوتاه‌شدگي، مقدار نسبت ابعاد نيز بيشتر مي‌شود. تحليل عناصر ساختاري نشان داد تغيير اثر محوري ناوديس‌هاي چلونك، چاهك و حج نج و تاقديس چلونك و چاهك با راستاي چيره NE-SW متاثر از گسل راستالغز راست‌بر چاهك- موسويه با روند تقريبي N-S است. همچنين تغيير اثر محوري ناوديس‌هاي تاج‎كوه، شونگان و حصارسنگي و تاقديس شونگان با راستاي چيره NW-SE متاثر از گسل راستالغز چب‌بر محمدآباد- حصارسنگي با روندتقريبي N-S هستند. توزيع اثر محوري چين‌ها با نسبت ابعاد و كوتاه‌شدگي متفاوت و روندهاي مختلف مي‌تواند معلول چرخش عناصر چين‌خورده نسبت به موقعيت مولفه‌هاي فشاري باشد.

The Chelounak area in northwest of Birjand located in the Sistan suture zone extremity with middle-upper Eocene sedimentary and pyroclastic rocks, folded with different axes and exposed between the Chahak-mosavieh and Mohammadieh-Hessarsangi faults. These folds have a dominant characteristic of the dispersion axis trends of NE-SW, NW-SE, and N-S. Geometric-Kinematic Analysis of these folds was carried out by data that taken from the structural interpretations, satellite images, geological maps, structural cross sections and mathematical functions. Aspect ratio, percent shortenings and the rotation folds axes are respectively for folds with NE-SW axis, 0.356-1.6, 20-77% and 28-40°; for folds with NW-SE axes0.352-0.620, 25-41% and 25-40°; and for folds with N-S axes 0.352, 25% and 24°. In this analysis the Chahak and Chelounak synclines and the Chahak anticline with NE-SW axis have maximum shortening and the Shavangan syncline with NW-SE axis has minimum shortening. This Study demonstrated the aspect ratio rises with increasing of shortening. Analysis of the structural elements demonstrates axis change of the Chelounak, Chahak and Hoj noj synclines and the Chahak and Chelounak anticlines with NE-SW Dominant axes affected by the Chahak-Mosavieh fault (~N-S trend) as well as the axis change of the Taj kouh, Shavangan and Hessar sangi synclines with NW-SE dominant axes affected by the Mohammadieh-Hessar sangi fault (~N-S trend). Dispersion of folds axial respect to compressive component has caused difference in aspect ratio, shortening and rotation of fold axes values.