تاثير كودهاي زيستي بر عم لكرد و اجزاي عم لكرد آفتاب گردان آجيلي ). Helianthus annuus L ( در منطقه خوي

The effect of biofertilizers on the yield and yield components of sunflower nuts in the Khoy region

در راستاي كاهش مصرف كودهاي شيميايي و به‌منظور بررسي تاثير كودهاي زيستي بر عمل‌كرد و اجزاي عمل‌كرد آفتاب‌گردان آجيلي (.Helianthus annuus L) آزمايشي در سال 1389 به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي شهرستان خوي اجرا گرديد. عامل اول شامل دو توده محلي قلمي (1‏a) و محلي پسته‌اي (2‏a) و يك هيبريد وارداتي تركيه‌اي (3‏a) به‌نام ‏confeta‏ بود. عامل دوم چهار سطح مصرف كودهاي زيستي حاوي باكتري‌هاي تثبيت‌كننده نيتروژن را در بر مي‌گرفت؛ كه عبارت بودند از: 1‏b (عدم مصرف كودهاي زيستي)،‎ ‏2‏b‏ [مصرف نيتروكسين (حاوي باكتري‌هاي تثبيت‎كننده‎ ‎نيتروژن Azospirillum/ Azotobacter)]، ‏3‏b [مصرف نيتراژين ( حاوي باكتري‌هاي Azospirillum/ Azotobacter/ و باكتري محرك رشـد Pseudomonas fluorescens)] و ‏4‏b‏ [مصرف بيوسوپر (حاوي باكتري‌هاي Azospirillum/ Azotobacter/ Pseudomonas fluorescens و باكتري كنترل‌كننده عوامل بيماري‌زاي خاك‌زيBacillus subtilis)]. بر مبناي نتايج به‌دست‌آمده، كاربرد كودهاي زيستي باعث افزايش معني‌دار (p?0.05) عمل‌كرد دانه و افزايش بسيار معني‌دار (p?0.01) صفت‌هاي زراعي از جمله وزن‎ ‎صددانه، قطر طبق،‎ ‎قطر‎ ‎ساقه،‏ ارتفاع بوته و شاخص برداشت گرديد. در اين ميان نيتراژين نسبت به تيمار شاهد بيش‌ترين تاثير را در عمل‌كرد دانه، وزن‎ ‎صددانه، قطر طبق، ‎قطر‎ ‎ساقه، ارتفـاع بـوته به‌ترتيب با 25%، 19%، 8%، ‎11% و 9% افزايش داشته است. هم چنين تاثير رقم بر صفت‌هاي مورد مطالعه (به‌جز تعداد دانه در طبق كه معني‌دار بود) بسيار معني‌دار گرديد؛ به‌نحوي كه توده محلي پسته‌اي بيش‌ترين تاثير را‎ ‎در‎ ‎افزايش‎ ‎ارتفاع بوته،‎ قطر طبق و وزن‎ ‎صددانه داشت. توده محلي قلمي بيشينه تاثير ‎را‎ ‎در ‎افزايش‎ عمل‌كرد دانه، تعداد دانه در طبق ‎و ‎قطر‎ ‎ساقه داشت. رقـم confeta بيش‌ترين‎‎ تاثير را‎ ‎در‎ ‎افزايش‎ شاخص برداشت و نسبت وزن مغز به وزن كل دانه داشت. اين بررسي نشان داد كه كاربرد كود زيستي نيتراژين نقش مفيد و موثري در بهبود عمل‌كرد‎ ‎و اجزاي عمل‌كرد آفتاب‌گردان آجيلي داشت. هم‌چنين توده محلي قلمي بيش‌ترين عمل‌كرد را به خود اختصاص داد.

In order to reduce consumption of chemical fertilizers and in order to evaluate the effect of biofertilizers on yield and yield components of sunflower nuts (Helianthus annuus L.), the research was carried out with using factorial based randomized complete block design with three replications at Agriculture and Natural Resources Researches Station of Khoy in 2011. The first factor was three sunflower cultivars, which consisted of: a1 (local mass of slender), a2 (local mass of pistachio) and a3 (hybrid imported Turkish called confeta), and the second factor were four levels of biofertilizers including: b1 (control or no biofertilizers), b2 [Nitroxin consumption (containing bacteria Azospirillum and Azotobacter)], b3 [Nitragin consumption (containing bacteria Azospirillum, Azotobacter and Pseudomonas fluorescens)] and b4 [Biosuper consumption (containing bacteria Azospirillum, Azotobacter, Pseudomonas fluorescens and Bacillus subtilis)]. According to the results, application of biological fertilizer significantly increased grain yield and agronomic traits including hundred seed weight, head diameter, stem diameter, height plant and harvest index.The grain yield (4217 kg/ha) with 25% , hundred seed weight (21.50 gr) with 19%, diameter (23.94 cm) with 8%, stem diameter (36.15 mm)with 11%, plant height (256.7 cm)with 9% increased compared control. There was significant diffrence, between cultivars in all measured traits so that the landrace pistachio had the most plant height (296.7 cm), head diameter (25.13 cm) and hundred seed weight (23.30 gr), the landrace of ‎slender had the most grain yield (4496 kg/ha), number of grains per head (889.7 pieces) and stem diameter (40.83 mm), and confeta had the most harvest index (21.08%) and the ratio of grain to skin seed (51.94). This study showed that application of Nitragin useful role in improving the operation and performance components of sunflower nuts, and also the landrace of ‎slender had the most grain yield.