نقد هاي اسپينوزا بر انسان وار انگاري خدا

Spinoza’s Critiques of Anthropomorphism

اسپينوزا سعادت شناسي خود را مبتني بر تصويري غير انسان‌وار از خداوند مي‌سازد و بدين جهت با تشخيص علل گرايش‌هاي انسان‌وار انگارانه در حوزه الهيات و به طور خاص خداشناسي، به نقد چنين خدايي مي‌پردازد. مقاله حاضر با روش منظومه گرايي مفهومي در صدد بيان نقدهاي اسپينوزا بر انسان‌وار انگاري خداست. بدين صورت كه مفاهيم اصلي‌ و اشتقاقي‌اي را كه اسپينوزا در اطراف اين مسيله مطرح مي‌سازد، مشخص كرده تا به منظومه‌اي از مفاهيم به هم مرتبط دست يابد و بحث‌هاي مرتبط با آن‌ها را نظام بخشد. اين مقاله نشان مي‌دهد كه اسپينوزا ريشه انسان‌وار انگاري را اصولاً در نقص معرفتي بشر مي‌داند. وي با نقد دو مفهوم اصلي «خلق» و «حدوث»، مفاهيم اشتقاقيِ عقل و اراده و حكمت (غايتمداري در فعل) را در اين منظومه مفهومي مشخص كرده و چنين صفاتي را از جانب ذات ربوبي نفي مي‌كند و بدين واسطه اطلاق خير و شر اخلاقي و انفعالات عاطفي را نيز بر خداوند بي مبنا مي‌سازد.

Foundational principle of Spinoza’s theory about Happiness is his new conception of non-personal God. In this way, he begins with recognizing the reasons of anthropomorphism and criticizes the personal God. In this article by conceptual systematism method, these critiques have been discussed. In Spinoza’s view the first reason of anthropomorphic conceptions is insufficient ideas about God. Spinoza by criticizing the idea of “creator God” and “creatio ex nihilo”, refuses the attributes of intellect, will and wisdom (having end in action) from God, and thereby concludes that ethical properia as good and bad and emotional effections do not fit to God.