عنوان مقاله :
دست يابي به تاريخ يقيني؛ بررسي مقايسه اي روش شناسي تاريخي سه متكلم تاريخي گرا (شيخ مفيد، قاضي عبدالجبار معتزلي، ابن حزم اندلسي)
عنوان فرعي :
Achievement to Certainty History; a Comparative Study of the Historical Methodology of the Three Historic Theologians -Sheikh e- Mofid, Abdoljabbar Motazeli, Ibn e Hazm e- Andolusi
پديد آورندگان :
هدايت پناه، محمد رضا نويسنده استاديار گروه تاريخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ,
اطلاعات موجودي :
فصلنامه سال 1392 شماره 55
كليدواژه :
ابن حزم , تواتر , شيخ مفيد , تاريخ يقيني , قاضي عبدالجبار , يقينيات و ظنيات , روش شناسي تاريخي
چكيده فارسي :
متكلمان مسلمان كوشيده اند باورهاي مذهبي خود را بر يقينيات استوار سازند. از سوي ديگر ظني بودن بيشتر گزاره هاي تاريخي ما را به اين پرسش روبرو مي سازد كه آيا متكلمان نمي توانسته اند هيچ يك از رويدادهاي تاريخي را مبناي باورهاي خود قرار دهند؟ در حالي كه تاثير پاره اي رويدادهاي تاريخي بر شكل گيري يك باور مذهبي بر كسي پوشيده نيست. اين مقاله مي كوشد با يك رويكرد مقايسه اي روش سه تن از متلكمان جهان اسلامي يعني شيخ مفيد (م413 ق) قاضي عبدالجبار (م415 ق) و ابن حزم اندلسي (م456 ق) را براي دست يافنن به آن دسته از گزاره هاي يقيني تاريخي كه بخشي از باورهاي فكري آنها را تشكيل مي دهد مورد بررسي قرار دهد. چنين به نظر ميرسد كه آنان از جهت روش شناسي تاريخي براي دستيابي به تاريخ يقيني به هم نزديك شدهاند اما بر خلاف انتظار، اشكالاتي متوجه هر يك است كه راه حل آنان را ناكارآمد ميگذارد و اين موضوع همچنان براي گفت وگوي بيشتر و عميقتر پيش روي تاريخ پژوهان است.
چكيده لاتين :
Muslim theologians have tried to make their religious beliefs be on the basis of certainties. On the other hand, the uncertainty of most of the historical propositions encounters us with this question whether the theologians were not able to make any of the historical events be on the basis of their religious beliefs, while the effect of some historical events on the development of a religious belief is not unknown to any one. Through a comparative approach, the article studies the method of the three theologians of Islamic world i.e., sheikh e Mofid, Abdoljabbar Motazeli, Ibn e- Hazm e- Andolusi to achieve those historical certainty propositions being considered as a part of their intellectual beliefs. It seems that they have gotten convergent to one another in terms of historical methodology to achieve certainty history; whereas, unexpectedly there exist some faults which make their solution be non efficient. This issue is already under the deeper consideration of history surveyors.
چكيده عربي :
قد سعي المتكلمون المسلمون بنا معتقداتهم الدينيه علي اساس اصول قطعيه. ثم ان اغلب الروايات التاريخيه مبنيه علي الظن مما يثير التساول حول امكانيه قيام روايه تاريخيه في بنا المعتقد الفكري للمتكلمين. حيث ان اثر بعض هذه الروايات التاريخيه ظاهر في صياغه احد الاصول المذهبيه. يدرس هذا المقال و باسلوب مقارن، اتجاه ثلاثه من متكلمي العالم الاسلامي اي الشيخ المفيد 413 هـ، القاضي عبد الجبار 415 هـ و ابن حزم الاندلسي 456 هـ للوصول الي الروايات التاريخيه القطعيه لصياغه بعض مبانيهم الفكريه. و يبدو انهم قد توصلوا الي اتجاه متقارب في المنهج التاريخي لتحصيل القطع، مع وجود بعض الاشكاليات الغير متوقعه والتي ادت الي اخفاق هذه الحلول و مازال الطريق متاحاً امام الباحثين في التاريخ للبحث و الدراسه.
عنوان نشريه :
تاريخ اسلام
عنوان نشريه :
تاريخ اسلام
اطلاعات موجودي :
فصلنامه با شماره پیاپی 55 سال 1392
كلمات كليدي :
#تست#آزمون###امتحان