تحليل خوداتكايي شهرهاي جديد در مناطق كلانشهري. مطالعه موردي شهر جديد پرديس در منطقه كلانشهري تهران

-The survey of Self-reliance of New Towns in Large Metropolitan Areas Case Study: Pardis of New Town in Tehran Metropolitan Area

شهر جدید، شهری است برنامه‌ریزی شده برای تمركز زدایی جمعیتی و اقتصادی كلانشهرها كه از لحاظ اشتغال و خدمات خود اتكاست. در حالی كه امروز یكی از بارزترین چالش‌ها در این شهرها، وابستگی آنها به منطقه كلانشهری، در تامین شغل، امكانات و خدمات است. بررسی رویكردها و نظریه‌های مختلف پیرامون موضوع نشان می‌دهد كه عدم تعادل كار-مسكن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و كمبود امكانات و خدمات شهری علت اصلی این وابستگی است كه به شكل سفرهای روزانه كاری و غیركاری ساكنان بروز می‌نماید. شهر جدید پردیس واقع در 35 كیلومتری شرق تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست، در این مقاله سعی بر این است كه میزان خوداتكایی این شهر و میزان وابستگی آن به منطقه كلانشهری تهران مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش تحقیق مقاله توصیفی- تحلیلی بوده كه با حجم نمونه 400 خانوار (با استفاده از رابطه كوكران) از میان 13400 خانوار موجود در شهر، به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انجام شده است. توصیف داده‌ها در وضع موجود با استفاده از مطالعات كتابخانه‌ای و جمع‌آوری پرسشنامه پیرامون سفرهای كاری و غیركاری موجود و تحلیل شدت و جهت سفرها از طریق نرم‌افزار پاژك و تحلیل همبستگی و تاثیر متغیرهای مستقل بر وابسته از طریق نرم‌افزار SPSS انجام شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است كه كه محل كار 8/77 درصد از ساكنان شهر پردیس در خارج از پردیس قرار گرفته است و 5/59 درصد از مردم شهر ترجیح می‌دهند مجدداً به تهران باز گردند. همچنین فقدان جاذبه‌های شغلی به میزان 0.60، كمبود امكانات آموزشی به میزان 0.423، كمبود امكانات بهداشتی- درمانی به میزان 0.372 از تاثیرگذارترین عوامل در وابستگی شهر پردیس به كلانشهر تهران هستند. بنابراین هر دو فرضیه تحقیق تایید می‌شوند.

The new town from this researchʹs point of view is a planned city for physical, economic and social decentralization.  In city suburban which is self-reliance of occupations and services is not dependent to the main city.  Despite of proximity to the main city, it encourages people to leave the main city and settle in the planned town. But by time passing these towns are facing urban functionality challenges. One of the most clear emerged challenges in recent decades is the transformation of these towns to dormitory of the main city. The New Town of Pardis is a planned city in pristine and barren lands, approximately 35 Kilometers Southwest of the Tehran Metropolis. The aim of this research is to evaluate the independency and self-reliance of New Town of Pardis after several decades of construction in compared with the Tehran metropolitan Region in case of residents basic needs and employment. The methodology used in this research is an analytical method with approximately 400 sample from 13400 families in the city size and by use of flow analysis techniques and library and documentary studies, data collecting through interviews and questionnaires about working and non-working trips and flow and stream and finally the analysis regression are done by SPSS and Pazhak analysis software. The findings show that the 60.9 of residents are from lower middle level income families which almost moved to Pardis from other cities especially Tehran because of financial problems for obtaining cheaper residence. The analysis shows that by several decades passing of the town age 77.8 percent of the peopleʹs work place are outside the town trips and 59.9 percent of the town residents prefer to go back to Tehran for living. Also findings show were not job place 60 percent and shortage education 422 percent and shortage sanitary 272 percent affective factor in depend is Pardis New Town to the Tehran Metropolitan Region. Thus, both hypotheses are accepted.