مكان‌يابي چند معياري محل دفن مواد زايد ساختماني با استفاده از رويكرد تركيبي تحليل سلسله مراتبي فازي. مطالعه‌ موردي شهر گرگان

-Multiple Criteria Selection of the Construction Waste Disposal Site Using the Combined Approach of Fuzzy Analytic Hierarchy Process

انتخاب محل دفن پسماندها یكی از مراحل مهم در مدیریت پسماندهای جامد شهری است و با توجه به اثرات مخرب محیط زیستی، اقتصادی و اكولوژیكی این محل‌ها، انتخاب محل دفن باید با دقت و طی یك فرایند علمی صورت گیرد. استفاده از داده­های مكانی و تحلیل درست این داده­ها برای بهره­گیری در مكان‌یابی محل دفع نخاله­های ساختمانی اهمیت فراوانی دارد. دفن بهداشتی پسماندهای شهری مانند هر پروژه مهندسی دیگر، به اطلاعات پایه و برنامه‌ریزی دقیق نیازمند است. انتخاب فاكتورهای متعدد سبب تعدد لایه‌های اطلاعاتی شده و كوشش‌ها برای یافتن راه‌حلی مناسب برای تحلیل بر تعداد زیادی لایه‌های اطلاعاتی و اخذ نتیجه­ی صحیح، تصمیم‌گیران را به سمت استفاده از سیستمی سوق می‌دهد كه علاوه بر دقت بالا از نظر سرعت عمل و سهولت انجام عملیات در حد بالایی قرار داشته باشد. از این­رو طی تحقیق حاضر شهرستان گرگان با استفاده از روش ارزیابی چند متغیره و با تكیه بر معیارهای اكولوژیكی و برخی معیارهای شبه اقتصادی و اجتماعی پهنه­بندی شد. معیارهای مورد استفاده در این تحقیق شامل خاك، سنگ‌بستر و زمین­شناسی، فاصله از منابع آب­های سطحی، شیب، ارتفاع، پوشش گیاهی، فاصله از جاده، فاصله از مناطق مسكونی، فاصله از آب‌های زیرزمینی، فاصله از فرودگاه و فاصله از مناطق حفاظت­شده هستند. برای وزن­دهی به معیارها از روش مقایسات زوجی در قالب تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) استفاده شد و سپس با تكیه بر دو روش فازی و بولین در رهیافت تركیب خطی وزن داده شده (WLC) لایه­ها باهم تركیب شدند و نقشه­ قابلیت سرزمین برای مكان‌یابی محل دفع نخاله­های ساختمانی به­دست آمد. در نهایت بر اساس روش شایستگی ناحیه‌ایسرزمین، چهار منطقه­ی مناسب برای احداث دفن نخاله‌های ساختمانی برای بررسی­های دقیق‌تر مشخص شد كه این چهار منطقه اكثراً در بخش شمال شرقی محدوده­ مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و دارای 314، 150، 166و 284 هكتار مساحت هستند *نویسنده مسئول: satdiva@gmail.com

One of the important steps in urban waste management programs is selection of proper sites for building materials waste disposal. This becomes even more important when considering the high ecological and economic impacts of these materials on the surrounding environment during town growth. Inclusion of relevant factors and constraints in the process should hence be based on a scientific methodology. The healthy landfill of urban waste, such as every other engineering project, needs basic information and careful planning. Choosing different factors leads to diversity in dead layers, consequently the attempts to find adequate solutions and make correct decisions directs the decision makers to apply systems which not only have high accuracy but also are fast and easy to be used in operations. In this research, the Gorgan Township was assessed for proper landfill sites for waste from building materials using a fuzzy multi criteria approach that included ecological and surrogate social and economic factors. Soil types, lithology, distance to surface waters, slope, elevation, vegetation, distance to roads and urban areas, underground water level and distance to airport and protected areas comprised the factors considered in the process. The analytical hierarchy process was used for weight assignment to the factors and these were standardized through fuzzy membership functions. The factors and the constraints were combined using the weighted linear combination which resulted in a land suitability map for landfill site selection. The selection of the proper sites was then conducted using the zonal land suitability method and of the results the four best ranking sites were earmarked for further analysis. These were mostly located on the north east of the township and enjoyed 284, 166, 150 and 314 hectares in size.