بررسي اثرات پتاسيم، روي و سيليسيم بر عملكرد اجزاي عملكرد و جذب آن‌ها در دانه برنج (Oryza sativa L.)

Investigating the effect of potassium, zinc and silicon on grain yield, yield components and their absorption in grain rice (Oryza sativa L.)

به‌منظور بررسي اثرات پتاسيم، روي و محلول پاشي سيليسيم بر صفات زراعي و جذب اين عناصر در دانه برنج رقم طارم هاشمي، آزمايشي در سال زراعي 1390 در شهرستان آمل به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار اجرا گرديد. تيمارها شامل دو سطح پتاسيم (250 و 0 كيلوگرم سولفات پتاسيم در هكتار) دو سطح روي (30 و 0 كيلوگرم در هكتار سولفات روي) به‌صورت مصرف خاكي و سيليسيم شامل بدون سيليسيم و محلول پاشي 5 در هزار سيليكات كلسيم مي‌باشد. نتايج نشان داد عملكرد دانه با مصرف سولفات پتاسيم 9/2 درصد و سولفات روي 7/3 درصد به‌طور معني‌داري افزايش يافت. غلظت روي در دانه با مصرف سولفات روي به‌ميزان 65 ميلي‌گرم در كيلوگرم و بدون مصرف آن 81/52 ميلي‌گرم در كيلوگرم بود. محلول پاشي سيليكات كلسيم سبب افزايش معني‌دار تعداد كل خوشه‌‎چه در خوشه (8/6 درصد) و همچنين درصد پر بودن خوشه‌چه‌ها (4/0 درصد)، غلظت سيليسيم دانه (11/52 درصد) و غلظت روي در دانه (02/27 درصد) شد. بلندترين طول خوشه و بيش‌ترين تعداد پنجه در كپه، تعداد كل خوشه‌چه در خوشه، درصد پر بودن خوشه‌چه و حداكثر وزن هزاردانه تحت اثرات متقابل سه عاملي براي تيمار با مصرف سولفات روي و بدون مصرف پتاسيم و مصرف سيليسيم به‌دست آمد. با توجه به تاثير كود روي بر عملكرد، اجزاي عملكرد برنج و همچنين غلظت آن در دانه، اين پژوهش مصرف اين كود را در برنج پيشنهاد مي‌كند.

In order to study the effect of potassium, zinc and silicon spray on agronomic characteristics and their absorption on rice grain of var. Tarom Hashemi, a factorial experiment was carried out in randomized complete block design in four replications in 2011 in Amol city. Treatments include potassium (0 and 250 kg of potassium sulfate in hectare) and zinc (30 and 0 kg of zinc sulfate) as soil application and silicon treatment include non silicon and spraying of 5 per thousand of calcium silicate. Results showed that yield of grain increased 2.9 percent by using potassium sulfate and 3.7 percent by zinc sulfate significantly. Zinc concentrations of seed increased by application and non application of zinc sulfate to 65 and 52.81 mg/kg respectively. The spraying of silicon caused the increase in whole numbers of sub-cluster in panicle (6.8 percent), the sub-cluster fullness (0.4 percent), the concentration of silicon in seed (52.11 percent) and the concentration of zinc in seed (27.2 percent) significantly. The highest length of panicle and the greatest numbers of tiller in plant, the whole number of sub-cluster in panicle, the percent of sub-cluster fullness and the maximum weights of thousand seeds were obtained under the interactions of three elements in zinc sulfate treatment without potassium and silicon. Considering the effects of zinc fertilizer on yield and yield components and also their concentration in seed, the above research recommends application of this fertilizer in rice.