نقش فهرست‏هاي كتابخانه‏اي در جلب مشاركت اجتماعي كاربران: راهكارهاي موجود و ميزان پيروي فهرست‏هاي پيوسته كتابخانه‏هاي دانشگاهي از آنها

The Role of OPACs in Users’ Social Interactivity: Current Strategies and the Extent to Which University OPACs Follow Them

فهرست‏هاي كتابخانه‏اي از جمله مهم‏ترين واسطه‏هاي ميان كاربران و مراجعان كتابخانه با مجموعه كتابخانه‏ها و مراكز اطلاع‏رساني به‌شمار مي‏آيند. امروزه فناوري‏هاي نوين و در راس آنها وب 2، كتابخانه 2 و فهرست‏هاي 2 اين امكان را فراهم نموده‏اند تا مشاركت هر چه بيشتر كاربران را جلب نمايند. در مقاله حاضر به‌عنوان مرحله اول پژوهش، با بررسي محتواي متون، مجموعه‏اي از عناصر مرتبط با افزايش امكان مشاركت كاربران در فهرست‏هاي رايانه‏اي شناسايي ‏شد. در مرحله بعدي پژوهش، با استفاده از سياهه ‏وارسي حاصل از عناصر شناسايي‌شده، 7 فهرست‏ پيوسته مورد استفاده در 45 دانشگاه جامع وزارت علوم مورد ارزيابي قرار گرفت. از ميان فهرست‏هاي مورد مطالعه، فهرست‏هاي ثنا در هر دو بخش امكانات جستجو و امكانات اجتماعي از وضعيت بهتري برخوردار بود. در مرتبه‏هاي بعدي، به‌ترتيب پاپيروس و سيمرغ به ‌لحاظ برخورداري از امكانات و قابليت‏هاي جستجو در وضعيت نسبتاً خوبي قرار داشتند. اين در حالي است كه از نظر امكانات اجتماعي، به‌ترتيب فهرست‏هاي پارس‏آذرخش و پروان بعد از فهرست ثنا قرار ‏گرفتند. فهرست‏هاي اوراكل، پروان و پيام در امكانات جستجو و سيمرغ از نظر برخورداري از امكانات اجتماعي نسبت به سايرين ضعيف‏تر بودند. در مجموع، فهرست‏هاي مورد مطالعه به ‌لحاظ برخورداري از امكانات جستجو در وضعيت متوسط و به‌ لحاظ برخورداري از امكانات اجتماعي در وضعيت ضعيفي قرار داشتند.

OPACs are regarded as one of the most important intermediaries between library users and their collections. Through them one can find, identify and access desired information resources. A while ago, the very nature of OPACs made holdings of libraries and information centers available throughout the world but the real interaction between users and the collection was far beyond reach. Now through new technologies such as Web 2.0, Library 2.0 and OPAC 2.0, a higher level of user interaction is possible. The first part of this paper identified a set of OPAC 2.0 elements. A checklist was prepared based on these elements, then using it, 7 different OPAC software were assessed. Among the studied OPACs, “Sana” was identified as the most successful OPAC in both searching and social facilities. Regarding these social facilities, “ParsAzarakhsh” and “Parvan” were in a rather good state. Moreover, “Oracle”, “Parvan” and “Payam” were in a fairly poor state for the searching facilities, and “Simorgh” functionality was not acceptable when social facilities were considered. The overall score of all these OPACs was higher in searching than social facilities.