نظام‌هاي شناسه‌گر ديجيتالي: ارزيابي تطبيقي

Digital Identifier Systems: Comparative Evaluation

يكي از مفاهيم اصلي در شناسايي يك شي در محيط ديجيتال شناسه‌گر ديجيتالي است. نظام‌هاي شناسه‌گر ديجيتالي به‌دنبال بروز مشكلات زياد از جمله عدم ثبات و يكتايي نظام‌هاي شناسه‌گر فيزيكي و مكان‌ياب يكدست منابع (يوآرال) در محيط ديجيتالي شكل گرفتند. اين شناسه‌گرها با استفاده از نام‌هاي غير‌مستقيم براي «دي.ان.‌اس»، ثبات و يكتايي نام‌هاي ميزباني را تضمين مي‌نمايند. با توجه به اهميت اين شناسه‌گرها در مديريت محتوا در محيط ديجيتالي، هدف اصلي اين پژوهش پاسخ به اين پرسش‌ مهم است كه چگونه مي‌توان يك نظام شناسه‌گر ديجيتالي را از ديگر نظام‌هاي شناسه‌گر تشخيص داد؟ در اين پژوهش ابتدا بر اساس مرور ادبيات و برگزاري مصاحبه با گروه متمركز، 7 معيار اصلي متمايزكننده شناسه‌گرهاي ديجيتيالي در سه حوزه خصوصيات شناسه‌گر، شامل يكتايي و ثبات شناسه‌گر، پوشش محيط ديجيتالي شامل شناسايي ديجيتالي، يكتايي ديجيتالي، ثبات ديجيتالي و دسترسي ديجيتالي و جامعيت و گستره شامل جامعيت شناسايي مورد شناسايي قرار گرفت. يافته‌هاي ارزيابي تطبيقي بر اساس معيارهاي تطبيقي در مورد 22 نظام شناسه‌گر مطرح در سطح جهان نشان داد كه شش نظام شناسه‌گر «دي.اُ.آي.»، «هندل»، «يو.سي.آي.»، «يو.آر.ان.»، «آ.ر.ك.» و «پي.يو.آر.ال.» مي‌توانند به‌عنوان بهترين گزينه‌هاي نظام شناسه‌گر ديجيتالي در كليه حوزه‌ها و سه نظام «ماريام»، «آي.اس.ان.آي.» و «ان.بي.ان.» در حوزه‌هاي تخصصي خاص مورد استفاده قرار گيرند. نتايج اين پژوهش مي‌تواند به متخصصان محيط ديجيتالي در تشخيص نظام‌هاي شناسه‌گر ديجيتالي و استفاده موثر از آنها در حوزه‌هاي كاربردي ياري رساند.

Identifier is one of the main elements in identifying an object in digital environment. Digital identifier systems were developed followed by a lot of problems such as violation of persistency and uniqueness of physical identifiers and URL in digital environment. These identifiers try to guarantee uniqueness and persistency of hostnames by using indirect names for Domain Name System (DNS). The main objective of this research is to identify qualified digital identifier system among other systems. To achieve the research objective, researchers have considered two major steps: first, identifying main criteria for distinguishing digital identifier based on literature review and focus group interview; and second, performing a comparative evaluation on common identifier systems in the world. Findings of first step demonstrated seven main criteria in three domains for distinguishing digital identifier systems: identifier uniqueness and persistency in the identifier features domain, digital identification, digital uniqueness, digital persistency and digital actionability in the digital coverage domain, and globality in the comprehensiveness of scope domain. In the second step, results of the comparative evaluation on common identifier systems indicated that six identifier systems, included, DOI, Handle, UCI, URN, ARK and PURL, are appropriate choices for using as a digital identifier system. Also, according to these results, three identification systems Including NBN, MARIAM and ISNI were identified as suitable choices for digital identification in certain specialized fields. According to many benefits of using these identifiers in important applied fields, such as digital content chains and networks integration, digital right management, cross referencing, digital libraries and citation analysis, results of this study can help digital environment experts to diagnose digital identifier and their effective use in applied fields.