«گزاره هاي شعاري» و زمينه هاي پيدايش آن در داستان هاي «سيمين دانشور» بر پايه ديدگاه «بختين»

چكيده اين پژوهش با توجه به دست آوردهاي «ميخاييل بختين» (1975-1895) آهنگ آن دارد كه «شعار» در داستان هاي «سيمين دانشور» را كندوكاو نمايد. پيش پندار آغازين اين جستار آن است كه دانشور روند داستان نويسي را به سوي «گزاره هاي شعاري» كشانده است. هر چه از نخستين نوشته هاي او به پايان آن ها نزديك مي شويم، گرايش به شعار چنان گسترده مي شود كه داستان، ماهيت خود را از دست داده و بيش تر نقش و نگاشتي از تك گويي در آن ديده مي‌شود. از اين رو گرايش به «شعار» كه يكي از نشانه هاي متنِ تك گوست، «چندصدايي» را در اين داستان ها بسيار كم رنگ ساخته است. اين گزاره هاي شعاري چيده شده در داستان هستند، قلمرو خاصي ندارند و ماهيت آن ها گفت وگويي نيست؛ بنابراين مكالمه پويا نيز در اين بخش‌ها وجود ندارد. اين نوشتار با ياري از انديشه ها و نوشته هاي بختين به بررسي نوشتار گزاره اي در داستان هاي دانشور پرداخته است. در اين ميان پنج زمينه در داستان ها وجود دارد كه بسترساز شعاري شدن داستان ها گرديده است. اين جستار، ويژگي هايي را كه گزاره هاي شعاري در آن پديد آمده اند، بررسي كرده است. گردآوري داده ها به پشتيباني فن كتابخانه اي و فيش برداري انجام يافته، همچنين داده هاي آماري كه بر پايه «واحد جمله» گردآوري گشته اند، نمودار پراكندگي شعارها در داستان هاي كوتاه و بخش هاي چندگانه رمان ها است كه بررسي آن با روش «تحليلي–توصيفي» انجام شده است.

Abstract While reading a story, our presupposition is that characters get involved in dialogues created by the writer."Polyphony" is partly about these dialogues among characters and /or between the character and the narrator. In Daneshvarʹs stories, however, characters are mostly involved in dramatic monologues. These monologues are usually propagandist propositions which are variously put in the form of sentences that might continue for pages in a novel or a short story. This paper calls these running sentences "resolutions".The hypothesis here is that as one reads Daneshvarʹs various texts (either short stories or novels) in the chronological order of their creation, their tendency towards propagandist propositions increases considerably. Therefore, stories that could have been genuine samples of polyphonic texts had turned into ideological monologues.Therefore, these texts develop their own stories in the form of a monologue or they present some characters whose variety does not refute the fact that they are all spokespersons of the author herself. In other words, their voice belongs to the author. Based on Bakhtinʹs ideas and notions, this paper analyzes the propositional texts that are written by Daneshvar. It also reveals how the author gets fascinated and absorbed by her own voice which is conveyed through the charactersʹ discourse. This library-based study tackles the issue through a descriptive –analytical point of view. Key Words Daneshvar, Bakhtin, Story, Propagandist propositions, Monologue-Resolution