رويكرد انتقادي مكينتاير به مباني ليبراليسم

Macintyreʹʹs critical approach to the foundations of liberalism

پژوهش حاضر از نظر روش شناختي مبتني بر اين اصل است كه تمامي نظريه‌هاي سياسي اجتماعي بر مبناي تلقي خاصي از ماهيت بشر استوار شده است. بر اين مبنا در اين پژوهش خواهيم كوشيد كه از خلال آثار مكينتاير تصوير «انسان ليبرال» را كه مبناي نظريه‌هاي سياسي اجتماعي ليبرال است انتزاع كنيم. از سده هفدهم ميلادي تدريجاً تلقي جديدي از عقل، محوريت يافت كه بر اساس آن انسان مي‌تواند بدون وساطت هيچ گونه نظريه‌اي با عالم واقع رابطه برقرار كند و به شناخت آن و تبويب قوانيني جهان شمول درباره آن بپردازد. بر اين مبنا مفاهيمي چون قوه، فعليت، ماهيت و غايت مفاهيمي منسوخ و مرتبط با فلسفه مدرسي تلقي مي‌شد. بدين ترتيب رويكرد غايت انگار به ماهيت انسان به حاشيه رانده شد و زمينه ظهور فرديت فرد مهيا شد. با انكار رويكرد غايت انگار و استقلال مفهومي ـ كه اخلاق به تدريج پيدا مي‌كرد ـ توجيه معقول اخلاق محوريت يافت. لكن با نفي و انكار غايت آفاقي از ماهيت بشر آموزه‌هاي احساس‌گرايي بر جامعه مدرن سلطه پيدا كرد كه بر اساس آن ترجيحات فرد است كه صبغه ارزشي و اخلاقي به خود مي‌گيرد.

The present paper is methodologically rooted in the principle that all socio-political theories are based on a specific conception of man’s nature. As a result, I will try to depict the image of a “liberal man” as reflected in Macintyreʹs works, which form the foundation of socio-political theories. A new conception of reason gradually prevailed from the 17th century onward, on the basis of which, without recourse to any theory, man can communicate with the real world, acquire knowledge of it, and codify universal rules about it. Accordingly, concepts such as faculty, actuality, nature, and finality were considered as extirpated concepts of scholastic philosophy. Therefore, the teleological approach to the nature of man was marginalized and the ground was prepared for the emergence of individuality. With the rejection of the teleological approach to ethics and with respect to the conceptual independence ethics gradually gained, the rational justification of ethics prevailed, but, with the rejection of a teleological understanding of man’s nature, emotionalist teachings prevailed in the modern society, on the basis of which it is the individual’s preferences that becomes valuable and ethical.