تحليلي از مخاطره اقليمي امواج ابر گرم سال 1389 استان خوزستان

An Analysis of Super Heat wave Climatic Hazard Occurred in 2010 Summer in Khuzestan Province

در اين پژوهش با بررسي و تحليل داده هاي دماي بيشينه روزانه 13 ايستگاه استان خوزستان از روز اول خرداد تا 31 شهريور 1389 با استفاده از روش خوشه بندي وارد ايستگاه ها به چهار خوشه طبقه بندي گرديد. نتايج خوشه بندي نشان داد كه ايستگاه هاي آبادان و بستان گرم ترين ايستگاه هاي خوزستان هستند و ايذه به نسبت ديگر ايستگاه ها گرماهاي ضعيف تري دارد. هم چنين بر اساس داده هاي متوسط دماي بيشينه ايستگاه هاي استان خوزستان، معياري براي تعيين و جداسازي دماهاي اَبَر گرم ارايه شده، كه همان عدد آستانه 17/47 درجه سيلسيوس است. استمرار زماني بيش از يك روز دماهاي اَبَر گرم امواج اَبَر گرم را به وجود آورده اند. در بازه زماني مورد مطالعه 5 موج گرمايي در استان خوزستان شناسايي گرديد. براي تحليل سينوپتيك گرم ترين آن ها از ميان 5 اَبَر موج كه يك موج اَبَر گرم 4 روزه به وقوع پيوسته از روز 14تا 17 تيرماه بود، براي مطالعه انتخاب گرديد. نتايج تحليل سينوپتيك موج اَبَر گرم ياد شده نشان داد كه استقرار يك كم فشار در سطح زمين و استيلاي پرفشار در سطوح مياني تا 500 هكت وپاسكال و هم چنين افزايش شديد ضخامت جو بر روي استان خوزستان كه موجب فرونشيني هواي گرم و گرمايش بيش از حد سطح زمين مي-شود، عوامل ديناميك- سينوپتيك وقوع روزهاي اَبَر گرم هستند. تحليل نقشه هاي وزش دماي جو نشان داد كه منشا ورود گـرما به ايـران و خوزستان، فرارفت و انتقال هواي سـوزان و خـشك آفريقا، شبه جزيره عربستان و عراق است كه باني و باعث وقوع امواج اَبَر گرم 14 تا 17 تيرماه سال 1389 در بخش وسيعي از ايران بويژه خوزستان بوده است.

In this research in a survey and analysis of daily maximum temperature data in 13 stations of Khuzestan Province on 21 May to 31 September 2010, the stations were classified into four clusters using the Ward clustering method. Clustering results demonstrated that Abadan and Bostan stations were the warmest stations in Khuzestan province and maximum temperature in Izeh is lower than other stations. Also, based on the average maximum temperature data a separate criterion for determining the super-hot temperatures was presented, i.e., the threshold of 47.17 degrees Celsius. Temporal sequence of warm temperatures occurrence in more than one day temperatures have created super heat waves. During studied time interval, five heat waves were identified in the Khuzestan Province. The warmest super heat wave between five super heat waves was a 4-daily super heat wave which occurred from 5 to 8 July and selected for synoptic analysis. Results of synoptic analysis for mentioned super heat wave proved that institution of a low pressure at ground level and high pressure dominance in middle levels to 500 hp and also the sever increasing in the thickness of the atmosphere that caused on warm air subsidence and abnormal warm air heating and reflow of the earth surface were regarded as dynamic-synoptic agents of super heat wave day occurrence. Analyzing of atmospheric temperature advection maps proved that interneal source of heat air to Iran and Khuzestan Province was hot and dry air advection from the Africa, Arabian Peninsula and Iraq. This process is the effective and creative agent of super heat wave that occurred in 5 to 8 July 2010 in widespread sections of Iran particularly in Khuzestan Province.