تغييرات زماني درجه- روز مورد نياز گياه سويا بر مبناي دگرگوني‌هاي اقليمي دهه‌هاي آينده مطالعه موردي شهرستان گرگان

Temporal Variations of Degree-Day Required for Soybean Based on Climate Changes in the (Future) Coming Decades Case Study: Gorgan City

امروزه گرم شدن جهانی و تاثیر آن بر عرصه‌های مختلف همانند كشاورزی، اقتصاد، انرژی، سیاست و غیره.. مورد توجه پژوهشگران می باشد. یكی از این عرصه‌ها تاثیر گرمایش جهانی بر روی كشاورزی و امنیت غذایی انسان­هاست. در این بین محصول سویا از جمله محصولات استراتژیك و با اهمیت و درآمد زا برای نواحی مختلف از جمله گرگان می‌باشد. لذا در این تحقیق داده‌های روزانه، ماهانه و سالانه حداقل و حداكثر دما برای دوره مشاهداتی و درازمدت 1961 تا 1990 از سازمان هواشناسی تهیه گردید. در این پژوهش برای ارزیابی تاثیر گرمایش جهانی برای دو بازه زمانی 2049-2035 و 2079-2065 بر روی مقادیر درجه- روز مورد نیاز گیاه سویا، از مدل گردش عمومی جو HadCM3 استفاده شد، ولی خروجی‌های این مدل با استفاده از نرم‌افزار Lars-WG در مقیاس روزانه و ایستگاهی ریزمقیاس گردید. برای این تحقیق جهت ارزیابی نقش سناریوهای مختلف تغییر اقلیم از سه سناریوی انتشار A1، A1B و B2 استفاده شد. با توجه به خروجی‌های دما برای سناریوهای مختلف، بدبینانه ترین نتایج كه معادل بیشترین افزایش مقدار دما می باشد، مربوط به سناریوی A2 به میزان افزایش دمایی معادل 64/0 درجه سانتی‌گراد برای دوره 2049-2035 و 60/0 درجه سانتی‌گراد برای دوره 2065 تا 2079 شبیه سازی گردید. بهرحال بر اساس افزایش دما، روند كلی مقادیر درجه- روز برای اكثر سناریوها و سالهای شبیه سازی شده افزایش خواهد یافت. هرچند كه این مقادیر میانگین برای ماه‌های اواخر تابستان و اوایل پاییز كه مصادف با كشت تابستانه می‌باشد، نسبت به دوره مشاهداتی كاهش مقدار درجه-روز را نشان می‌دهد، اما بر مبنای آمار درازمدت 2011 تا 2100، روند درجه-روز برای كشت بهاره افزایشی و برای كشت تابستانه كاهشی و معنادار است. پس توصیه می‌شود كه در دهه‌های آینده با توجه به تغییرات اقلیم، كاشت زود هنگام كشت تابستانه اعمال گردد. زیرا بر این اساس گیاه سویا می‌تواند میزان درجه-روز مورد نیاز خود را در فاصله زمانی كوتاه و مناسبتری تامین نماید.

Nowadays, global warming and its impact on various fields such as agriculture, economics, energy, and politics are interested to researchers. Therefore, it is interesting to investigate the effect of global warming on agriculture and safeness of food for the residents. Soy bean is one of those products which seem to be important and strategic for various areas, especially Gorgan. In this study data were obtained on a daily, monthly and annual basis considering minimum and maximum degrees for long-term observation since 1961 to 1990 from the Meteorological Department. For this study, to evaluate various effects of climate change over two periods of 2034-2049 and 2065-2079 on the scale of degree-day, the model HasCM3 was used. But the outputs of this model were evaluated by using Lard-WG on daily station scale. Moreover, to investigate the role of scenarios, scenarios of A1, A1B and B2 were used.  As for the heat output for various scenarios, the most pessimistic result which is equivalent to the maximum degree is the A2 scenario with the temperature increase of 0.64 ° C for the period 2035-2049 and 0.60 ° C for the period 2065 to 2079. However, on the basis of the degree increase, the trend of degree-day for most scenarios and simulated years increased, although the values for the late summer and early autumn ​​coincided with the summer planting showed a decrease in degree-day trend. But based on long term statistics from 2011 to 2100, the trend of degree-day showed an increase for spring planting and a decrease for summer crop. So it is recommended that in the coming decades due to climate change, early planting of this crop in the summer should be implemented. This is because of the fact soybean can provide its appropriate degree-day value in a brief period.[1]