بررسي تاثيرات آب و هواي عصر حاضر درمخروط افكنه هاي دامنه هاي جنوبي آلاداغ در شمال شرق ايران

The Investigation of effects contemporary climate on the alluvial fans of southern slopes Aladag in the North East Iran

چكیده مطالعه مخروط افكنه ها، به دلیل نقش مهمی كه در زندگی ما دارند یك ضرورت محسوب می شود. دامنه های جنوبی كوههای آلاداغ در شمال شرقی ایران از مناطقی است كه مخروط افكنه های قابل توجهی در آن شكل گرفته است. این مخروط افكنه ها از آغاز شكل گیری تحت تاثیر عواملی قراردارند كه از مهمترین آنها می توان به آب و هوا اشاره نمود. جهت مطالعه ی تاثیرات این عامل روی مخروط افكنه ها ، تعداد 29 مخروط افكنه همراه با حوضه آبریز آنها مشخص و مرز بندی و با روش های میدانی و نرم افزار های GIS ویژگی های آنها اندازه گیری شد. باتوجه به موضوع پژوهش لازم بود كه عناصر آب و هوایی نیز اندازه گیری شود. بدین منظور آمار 35 ساله ی ایستگاه های هواشناسی منطقه، مورد استفاده قرار گرفت. با تكمیل شدن مطالعات مشخص شد در بین عناصر آب و هوایی دما و بارش بیشترین تاثیرات را روی مخروط افكنه ها داشته است. دما با تاثیر گذاری در انواع هوازدگی و در نتیجه در تهیه رسوب، تاثیرات خود را روی مخروط افكنه ها اعمال نموده است بارش نیز با ایجاد سیلاب، جریانات مختلف سطحی و عمقی، تاثیر در فعالیت های انسانی، حركات دامنه ای و انواع هوازدگی در بسیاری از ویژگی های مخروط افكنه ها تاثیرات زیادی داشته است. جهت تكمیل این پژوهش روش های تجربی و كمی نیز مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور بسیاری ازویژگی های مخروط افكنه ها و عناصر آب و هوایی اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت، خروجی آن نشان داد رابطه نزدیكی بین عناصر آب وهوایی و برخی از ویژگی های مخروط افكنه های منطقه وجود دارد كه در این میان رابطه بین بارش و عمق كانال میانی مخروط افكنه ها نمود بیشتری داشت.

Abstract Studying of alluvial fans is necessity becuse of its important role in human life. Southern slopes of Aladogh Mountains in the northeastern part of Iran are one of the areas in which considerable alluvial fans have been formed. From beginning of the formation, alluvial fans are influenced by different factors in which climate is the most important one. In order to consideration of such effects 29 alluvial fans along with their forming basins were determind, boundered. and using various tools and methods, their physical properties were measured. According to the research subject, it was also necessary to measure the climate element of the area. So that the last 35 years data of climatology stations are used with the completion of studies, it was found among climate elements the temperature and rainfall have had the greatest effect on the alluvial fans. Temperature, as a climatic factor, effectcts on the weathering types and consequently results to sedimentations in local watersheds which externed effects on alluvial fans. Precipitaion as an another element of climate, through flood creation, deep and surface carrents,human activitys, mass movement and different kinds of weathering has considerable effect on many characteristics of the area alluvials fans such as amount and type of sediment, breadth and depth of the centeral canal and land use amount had a great influence. Experimental and quantitative methods were used to complement research. . we have also taken advantage of SPSS software for statistical analysis. Therefore, many of alluivial fans characteristics and climate elements were measured and analyses by use of SPSS software. Outputs of the analysis showes a close relation between climatic factors and some features of alluivial fans , in which the impact offe rainfall on the depth of central canal of alluivial and land use is important.