ارزيابي فني سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي اجرا شده در باغ‌هاي استان گلستان

Technical evaluation of implemented drip irrigation systems in the gardens of Golestan Province

امروزه با روند كاهشي ميزان منابع آبي در كشور مسيولان مربوطه درصدد گسترش هرچه بيش‌تر سيستم‌هاي آبياري نوين در مزارع و باغ‌ها مي‌باشند، بنابراين ارزيابي و پايش سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي با هدف اصلاح و بهبود سامانه‌هاي اجرا شده صورت مي‌گيرد. براي انجام اين بررسي، 20 نمونه از سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي اجرا شده در شهرستان‌هاي مختلف استان گلستان در سال 91-1390 مورد مطالعه و بررسي قرار گرفت. ارزيابي‌ها براساس دستورالعمل اداره حفاظت خاك آمريكا (SCS) و اندازه‌گيري‌ها در هر مزرعه شامل فشار و دبي قطره‌چكان‌ها، بررسي وضعيت ايستگاه كنترل مركزي، ميزان آب مصرفي، سطح خيس شده در هر درخت، نمونه آب و تعيين شاخص اشباع لانژيلر و همچنين گفت‌وگوي حضوري با كشاورزان براي آگاهي از وضعيت راهبرد سامانه بوده است. با توجه به نتايج به‌دست آمده، مقادير متوسط پارامترهاي ضريب يكنواختي (EU)، ضريب يكنواختي آماري (UC)، ضريب كاهش راندمان (ERF)، راندمان پتانسيل كاربرد (PELQ) و راندمان واقعي كاربرد (AELQ) در چارك پايين، در سامانه‌هاي مورد ارزيابي به‌ترتيب 79، 85، 90، 65 و 73 درصد محاسبه شدند، كه نشان از وضعيت متوسط سامانه‌هاي آبياري در اين استان دارند. به‌طوركلي مشكلات اصلي سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي در اين استان را مي‌توان به چهار دسته اصلي، مسايل و مشكلات، طراحي، اجرايي، مديريتي و بهره‌برداري، اجتماعي و طبيعي تقسيم‌بندي نمود كه مهم‌ترين آن‌ها در هر بخش عبارت از طراحي و اجراي نادرست، نبود شستشوي فيلترها، گرفتگي و نامناسب بودن تعداد قطره‌چكان‌ها، تنظيم نكردن شيرفلكه ابتداي مانيفلدها، نامناسب بودن فشار و توزيع غيريكنواخت آن، كم بودن سطح خيس‌شدگي و در مجموع ضعف شديد در مديريت بهره‌برداري از سوي كاربران اين سامانه‌ها مي‌باشد.

Today, due to the decrease in water resources, the authorities intend to increase application of modern irrigation systems in farms and gardens. Therefore, evaluation and monitoring of drip irrigation systems are performed with the goal of improving systems performance. For this study, 20 samples of implemented drip irrigation systems in different cities of Golestan province have been studied in 2011-2012. The evaluation has been performed based on the guideline of Soil Conservation Service (SCS). Measurements in any field were included pressure and discharge of emitters, check the status of the central control, applied water, wetted area, water quality and talk to farmers about the state of the system strategy. The results showed that average amounts of emission uniformity (EU), statistical uniformity coefficient (UC), efficiency reduction factor (ERF), potential application efficiency of low quarter (PELQ) and application efficiency of low quarter (AELQ) were 79. 85, 90, 65 and 73%, respectively showing that the performance of drip irrigation systems is average. In general, the main problems of drip irrigation systems in the province can be classified in four main categories based on, design, implementation, management and operation of social and natural division, in each of which the most important are design and improper implementation, lack of cleaning filters, clogging and improper number of emitters, not-adjustment of inlet valve on manifold, inappropriate pressure and its non-uniform distribution, low wetted area and extreme weakness in operation management by the users.