بررسي رابطه بين كسري بودجه دولت و تراز تجاري در ايران در چارچوب يك الگوي اقتصادسنجي كلان ساختاري پويا

The Relationship between Government Budget Deficit and Trade Balance in Iran within a Dynamic Structural Macro-Econometric Model

در این مقاله برای یافتن پاسخ مناسبی به این سؤال كه رابطه بین كسری بودجه دولت و تراز تجاری در ایران چیست؟، یك الگوی اقتصادسنجی كلان ساختاری تنظیم شده است. سپس مخارج مصرفی دولت از سال 1380 تا 1389 سالانه به میزان 20 درصد افزایش پیدا كرد تا بدین طریق كسری بودجه دولت نسبت به روند مبنا افزایش یابد و در نهایت در 4 گزینه مختلف نحوه تأمین كسری بودجه ایجاد شده و اثر آن بر تراز تجاری را مورد بررسی قرار دادیم.       نتیجه این شد كه در اثر اعمال یك سیاست مالی انبساطی در تمام گزینه­ها، كسری بودجه دولت افزایش می­یابد كه اگر این كسری بودجه از طریق استقراض از بانك مركزی تأمین شود (گزینه اول)، موجب افزایش پایه پولی و در نتیجه، موجب بدتر شدن تراز تجاری و تراز تجاری غیرنفتی نسبت به حالت مبنا می­شود. حال اگر این كسری بودجه از طریق فروش اوراق مشاركت به مردم تأمین شود (گزینه دوم)، موجب كاهش تقاضای كل و موجب بهتر شدن تراز تجاری و تراز تجاری غیرنفتی نسبت به حالت مبنا می­شود. اگر به همان میزان كه هزینه­ها افزایش یافته، مالیات­های مستقیم نیز افزایش یابد (گزینه سوم)، مصرف خصوصی كاهش و موجب بدتر شدن تراز تجاری و تراز تجاری غیرنفتی نسبت به روند مبنا می­شود. و در نهایت اینكه اگر كسری بودجه ایجاد شده از طریق برداشت از حساب ذخیره ارزی تأمین شود، درآمدهای ریالی و دلاری حاصل از فروش نفت افزایش می­یابد و در نتیجه، موجب بهبود تراز تجاری و بدتر شدن تراز تجاری غیرنفتی نسبت به روند مبنا می­شود.

In this study, to find the relationship between the government budget deficit and trade balance in Iran, a structural macro-econometric model is set up. In the model, government consumption expenditure increased by 20 percent annually during 2001-2010, so the government budget deficit increased relative to the baseline. The financing methods of budget deficit and relevant effects on trade balance were analyzed in 4 options. The results indicate that government budget deficit increases by adopting expansionary fiscal policy in all options. If the budget deficit is financed by borrowing from the central bank (the first option), it will raise the monetary base and finally worsen the trade balance and non-oil trade balance compared to the baseline.  If the budget deficit is financed by selling participation bonds to the public (the second option), it will reduce aggregate demand and finally improve the trade balance and non-oil trade balance compared to the baseline. If direct taxes and government spending are increased by the same amount (the third option), private consumption will decrease; and trade balance and non-oil trade balance will be deteriorated compared to the baseline. Finally, if the budget deficit is financed by the withdrawal of foreign currency reserves (the fourth option), oil revenues will increase, as a result the trade balance will be improved and the non-oil trade balance will be exacerbated compared to the baseline.