كاني شناسي و ژيوشيمي نهشته لاتريتي كمبلو، باختر دامغان، استان سمنان

Mineralogy and Geochemistry of Kambelu Lateritic Deposit, West of Damghan, Semnan Province

نهشته لاتريتي كمبلو، در فاصله 80 كيلومتري باختر شهرستان دامغان، استان سمنان رخنمون دارد. اين نهشته به شكل عدسي هاي چينه سان، در مرز بين سازند كربناتي اليكا (ترياس) و شيلي و ماسه سنگي سازند شمشك (ژوراسيك) توسعه و تكامل يافته است. مطالعات سنگ نگاري دلالت بر حضور بافت هاي كلومورفي، كلوفرمي، پورفيري دروغين و گرهكي دركانسنگ هاي اين نهشته دارند. يافته هاي كاني شناسي نشان مي دهند كه كانسنگ ها داراي كاني هاي گوتيت، مگنتيت، هماتيت، دياسپور، آناتاز، كايولينيت، بوهميت و زيركن هستند. با توجه به تركيب كاني‎شناسي و وي‍ژگي‌هاي بافتي، اين نهشته در يك محيط تقريباً احيايي نزديك سطح ايجاد شده است. شاخص‌هاي ژيوشيميايي مانند Eu/Eu* همراه با نسبت هاي Ti/Zr، Nb/Y، و Al/Ti پيشنهاد مي كنند كه نهشته كمبلو محصول دگرساني و هوازدگي سنگ هايي با تركيب تراكي آندزيت تا بازالت است. مقايسه روند تغييرات عناصر Si، Al و Fe در يك نيمرخ انتخابي آشكار مي كنند كه تغيير در شيمي (pH) محلول هاي مسيول لاتريتي شدن و شدت زهكشي دو فاكتور اصلي درتشكيل اين كانسنگ ها هستند. بررسي هاي ژيوشيميايي نشان مي دهند كه توزيع عناصر جزيي در اين نهشته تابع از عواملي مانند جذب سطحي، روبش توسط اكسيدها و هيدروكسيدهاي فلزي، تثبيت در فازهاي نوشكل و حضور در فازهاي كانيايي مقاوم است. توزيع ناموزون REEها در نيمرخ مورد مطالعه دلالت بر منشا نابرجا براي اين نهشته دارند. يافته هاي به‎دست آمده نشان از آن دارند كه رس ها، آناتاز، زيركن، گورسكسيت، زينوتايم و چورچيت ميزبان احتمالي REEها در اين نهشته هستند.

Kambelu lateritic deposit is located in ~80 km west of Damghan, Semnan province. This deposit was developed as stratiform lenses along the contact of carbonates of Elika Formation (Triassic) and shale-sandstone of Shemshak Formation (Jurassic). Petrographical studies testify to the presence of collomorphic, colloformic, pseudo-porphyritic, and nodular textures within the ores of this deposit. Mineralogical data show that the ores contain diaspore, goethite, anatase, kaolinite, hematite, boehmite, and zircon. Considering the mineralogical composition and textural characteristics, this deposit was formed in an almost reduced near-surface environment. Geochemical indices like Eu/Eu* along with ratios such as Ti/Zr, Nb/Y, and Al/Ti suggest that Kambelu deposit is a product of alteration and weathering of rocks of trachy-andesitic to basaltic composition. Comparison of the variation trend of elements like Si, Al, and Fe within a selective profile reveals that the variation in chemistry (i.e., pH) of solutions responsible for lateritization and drainage intensity are the two principal factors for formation of the ores. Geochemical considerations show that distribution of trace elements in this deposit is a function of factors such as adsorption, scavenging by metallic oxides and hydroxides, fixation in neomorphic phases, and presence in resistant mineral phases. Inharmonic distribution of REEs in the studied profile indicates an allogenic origin for this deposit. The obtained data indicate that clays, anatase, zircon, xenotime, gorceixite, and churchite are the potential hosts for REEs in this deposit.