مطالعات كاني‌شناسي سرب و نقره و بررسي‌هاي ايزوتوپي سرب در معدن آهنگران، ملاير

Lead and Silver Mineralogical Studies and Lead Isotope Investigations in Ahangaran Mine, Malayer, Iran

معدن آهنگران از معادن سرب و نقره فعال كشور بوده كه در پهنه فلززايي سرب و روي اصفهان- ملاير و در شهرستان ملاير استان همدان قرار گرفته است. مطالعات كانه‌نگاري در بخش‌هاي مختلف آهنگران نشان‌دهنده پهنه‌هاي مختلف سولفيدي و اكسيدي با كانه‌هاي اصلي گالن، سروسيت، كالكوپيريت، مگنتيت، پيريت، هماتيت، گوتيت و ديگر كانه‌هاي فرعي است. در بررسي‌هاي تجزيه ميكروسكوپ الكتروني طي مطالعات SEM و EPMA كانه‌هاي فرعي سري جوردنيت- لنجنباسيت، كروناديت و موليبدات گالن به‎عنوان ميزبان سرب و نقره (به‎صورت فرعي) براي نخستين بار در آهنگران شناسايي شدند. همچنين با مطالعات ميكروسكوپ الكتروني، كانه‌هاي فريبرژيت (گروه فهلور) و لناييت، به عنوان دو كاني فرعي داراي نقره به‎عنوان عنصر اصلي در شبكه كاني معرفي مي‌شوند. در طي مطالعات EPMA عنصر نقره افزون بر حضور در كانه‌هاي فرعي، در شبكه كاني‌هاي گالن و سروسيت نيز تا ميزان 500 پي‌پي‌ام اندازه‌گيري شد. مطالعات ايزوتوپي سرب در يك نمونه گالن معدن آهنگران نشان مي‌دهد كه تركيب ايزوتوپي سرب آن راديوژنيك و داراي ويژگي سرب با مخزن كوهزايي است كه در آن سرب به ميزان زياد از پوسته بالايي و پاييني منشا گرفته است. سن مدل سرب بيشتر نشانگر اشتقاق سرب از پي‌سنگ‌هاي ترياس (249 ميليون سال) است و نسبت‌هاي ايزوتوپي سرب، محيط زمين‌ساختي كماني را براي معدن آهنگران پيشنهاد مي‌كند.

Ahangaran is an active Pb-Ag mine of Iran that is located in Malayer town, Hamedan province and situated in the Esfahan-Malayer Pb-Zn Metallogenic Zone. The mineralographical studies of different parts of the Ahangaran mine show different sulfide-oxide zones with major minerals including galena, cerussite, chalcopyrite, magnetite, pyrite, hematite, goethite and others minor minerals. For the first time, the minor minerals including jordanite-lengenbachite series, coronadite and galena molybdate is identified as a host for Pb and Ag using scanning electron microscope (SEM) and electron probe micro-analyzer (EPMA). Freibergite (Fahlore group) and lanaite as two minor minerals containing Ag are reported as major element in the crystalline lattice, as well. In addition to Ag presence in the minor minerals, it is measured up to 500 ppm in galena and cerussite by EPMA studies. Pb isotope study on a galena sample from Ahangaran deposit shows the Pb is radiogenic with orogenic reservoir characteristics in which high amount of Pb originated from the upper and lower crust. In addition, Pb model age shows Pb derivation from Triassic basement (249 Ma), and Pb isotopic ratios suggest a mature arc environment for the Ahangaran deposit.