تحليل منابع و نهادهاي اجتماعي موثر بر بهبود رفتار مصرفي خانوار شهري (مطالعه موردي: رفتار مصرفي انرژي)

Analysis of Resources and Social Institutions Affecting on Improving the Urban Household Consuming Behavior (The Case of Energy Consuming Behavior)

الگوي مصرف هر جامعه‌اي، نقش برجسته‌اي در دستيابي آن جامعه به توسعه دارد؛ زيرا تغييرات آن، تاثيرات قبل توجهي بر ديگر متغيرهاي كلان اقتصادي دارد. انرژي، مهم‌ترين كالايي است كه مقوله اصلاح الگوي مصرف و رفتار مصرفي در رابطه با آن، به صورت جدي موضوعيت مي‌يابد. با توجه به اينكه بالغ بر نيمي از انرژي در كشور، متعلق به بخش خانوار است؛ نقش و جايگاه آن در مصرف انرژي، بسيار موثر است. مهم‌ترين مولفه تاثيرگذار بر رفتار مصرفي خانوارها، عوامل فرهنگي- اجتماعي هستند و اين امر به دليل وجود نگرش و رفتار مصرفي اعضاي خانواده‌هاست كه ريشه فرهنگي- اجتماعي دارد. در اين تحقيق، سعي شده است تا منابع و نهادهاي اجتماعي موثر بر رفتار مصرفي جامعه شهري و به تبع آن، كارايي مصرف انرژي خانوار شهري و ميزان تاثيرگذاري و اهميت هر كدام از آنها، مورد ارزيابي قرار گيرد. براي اين منظور از روش‌هاي اسنادي، پيمايشي و تحليل‌هاي كيفي، استفاده شده است. داده‌هاي جمع‌آوري شده، مبتني بر نظر خبرگان اين حوزه بودند و با آزمون فريدمن و بهره‌گيري از نرم‌افزار SPSS، تحليل شدند. نتايج تحقيق نشان دادند نهاد خانواده، از بيشترين ميزان تاثيرگذاري برخوردار است و پس از آن، نهاد رسانه و نهادهاي آموزشي، اهميت نسبتاً يكساني دارند. نهادهاي دولتي و عمومي، شخصيت‌ها و چهره‌هاي مطرح اجتماعي و نيز گروه‌هاي مرجع و دوستي، در رده بعدي هستند كه تاثير نسبتاً يكساني دارند. آخرين منبع اجتماعي، نهادهاي مردمي و غيرانتفاعي مي‌باشند كه نسبت به ساير منابع و نهادهاي اجتماعي ذكر شده، از تاثير كمتري برخوردارند.

Consumption patterns of each society, has a predominant role in the achievement of community development; because its changes have a significant impact on other macroeconomic variables. Energy is the most important product that improvement consumption pattern and consumer behavior categories in relation to it are very serious matters. Given that over half of the energy consumption in the country is belong to the household sector, its role and position of energy consumption are very effective. The socio-cultural factors are the most important factors that affect on household behaviors because the attitudes and behaviors of household consumption have a socio-cultural origin. This study tries to assess resources and social institutions affecting on the Consuming behavior of urban society and consequently urban household energy efficiency and the impact and importance of each of them. For this purpose, the methods of documentation, survey and analysis of the qualitative data was used. Data collected, were base on the experts opinion and Friedman test and SPSS software were analyzed. The results showed that the institution of family has the greatest amount of influence and then, media agencies and educational institutions have the same relative importance. Public and governmental institutions, public figures and celebrities, as well as relevant reference groups and friendship, are the next categories that have the same impact. The last resource is public institutions and non-profit communities and social institutions which are referred to other sources. These groups have the least effects.